تعریف پیش آگهی موفقیت درمان
پیش آگهی: به عنوان یک اصل کلی قبل شروع درمان این موضوع را در نظر گرفته و از پزشک خودتون درخواست کنین.
پیش بینی خط مشی ، مدت و نتیجه احتمالی بیماری بر اساس اطلاعات کلی از پاتوژنز (روند بیماری زایی بیماری) بیمار و وجود ریسک فاکتور های بیماری است . پیش آگهی بعد از تشخیص بیماری و قبل از تعیین طرح درمان مشخص می شود . پیش آگهی بر پایه اطلاعات خاص در مورد بیماری و روشی که بیمار می تواند درمان شود تعیین می شود اما می تواند توسط تجربیات قبلی کلینیسین در موفقیت یا شکست درمان هم تحت تاثیر قرار بگیرد. اغلب پیش آگهی با اصطلاح « ریسک »اشتباه می شود . ریسک یعنی احتمال این که یک فرد در یک دوره خاص به بیماری مبتلا شود. ریسک فاکتور ها ، خصوصیاتی هستند که به علت دارا بودن آنها ، ریسک ابتلا به بیماری در فرد افزایش می‌یابد. در عوض، پیش آگهی پیش بینی خط مش یا نتیجه درمان است . فاکتور های پروگنوزی (پیش آگهی ها) ، خصوصیاتی هستند که در زمان حضور بیمار ، نتیجه بیماری را پیش بینی می کنند. در مواردی ، فاکتور های پروگنوزی ( prognostic factors ) یکی هستند . به عنوان مثال، خطر ابتلا به بیماری های پریودنتال ( بیماری های با منشا لثه و بافت های حمایت کننده آن ) در بیماران دیابتی و یا بیمارانی که سیگار می کشند، بیشتر است و در کل این افراد پروگنوز بدتری دارند.
تعیین پیش آگهی :
فاکتور هایی که اغلب در پیش آگهی در نظر گرفته می شوند . اگر چه تعدادی از فاکتورها در تعیین پیش آگهی از بقیه مهمترند ولی در نظر گرفتن تمام آنها توسط کلیسنیسین می تواند مفید واقع شود. در اکثر موارد، بررسی و تجزیه و تحلیل دقیق این فاکتور ها باعث می شود کلیسنیسین یکی از پیش آگهی های زیر را انتخاب کند. پیش آگهی عالی ( excellent) : تحلیل استخوان وجود ندارد، وضعیت لثه عالی، همکاری بیمار خوب است . هیچ فاکتور سیستمیک ( بیماری هایی از قبیل دیابت و …..) محیطی وجود ندارد.
پیش آگهی خوب ( good ) :
یک یا چند مورد زیر وجود دارد: ساپورت ( پشتوانه استخوانی) استخوانی باقیمانده مناسب است ، امکانات کافی برای کنترل فاکتور های اتیولوژیک ( عواملی که باعث ایجاد این عارضه شده اند ) و برقراری dentition قابل نگهداری (دندانی قابل نگهداری ) وجود دارد ، همکاری بیمار کافی است ، هیچ فاکتور سیستمیک/ محیطی وجود ندارد و یا اگر فاکتور های سیستمیکی موجود باشند به خوبی کنترل می شوند .
پیش آگهی fair :
یک یا چند مورد زیر وجود دارد: ساپورت استخوانی باقیمانده کمتر از حد قابل قبول است، تعدادی از دندان ها لق هستند، درگیری فورکای درجه I ( درگیری انشعاب بین دو ریشه یا سه بشه دندان های کرسی بزر) نگهداری ( maintenance ) قابل قبول ممکن است، همکاری بیمار قابل قبول است وجود تعداد محدودی فاکتور های سیستمیک/محیطی
پیش آگهی ضعیف ( Poor ) :
یک یا چند مورد زیر وجود دارد: تحلیل استخوان متوسط تا پیشرفته ، لقی دندان، درگیری فور کاری درجه I و II ، نواحی که به سختی قابل نگهداری اند و با همکاری مشکوک بیمار، وجود فاکتور های سیستمیک/ محیطی
پیش آگهی ( Quesitonable ) :
وجود یک یا چند مورد زیر : تحلیل استخوان پیشرفته، درگیری فور کاری درجه II و III ، لقی دندان، وجود نواحی غیر قابل دسترسی ، وجود فاکتور های سیستمیک/ محیطی
پیش آگهی ( Hopeless ) :
یک یا چند مورد زیر وجود دارد: تحلیل استخوان پیشرفته، نواحی غیر قابل نگهداری، یا وجود موارد تجویز کشیدن دندان ها ، وجود فاکتور های سیستمیک/ محیطی کنترل نشده.
پیش آگهی های عالی ، خوب و hopeless تنها پروگنوزهایی هستند که با درجات قابل قبولی از دقت می توانند تعیین شوند . پروگنوزهای fair، poorو حتی Questionable به عوامل بسیاری بستگی دارند که می توانند از طریق غیر قابل پیش بینی با هم تداخل داشته باشد. در بسیاری از این موارد، عافلانه است که یک پروگنوز موقتی تعیین شود تا فاز یک درمان تمام شود و سپس ارزیابی انجام گردد.
پروگنوز موقت ( provisional prognosis ) به عمل کننده اجازه می دهد که درمان دندان هایی را که مورد نگهداری آنها مشکوک است شروع کند تا شاید پاسخ خوب به درمان ، اجازه باقیمانده دندان را بدهد. مرحله ارز یابی مجدد درمان به عمل کننده اجازه می دهد تا پاسخ بافت به جرم گیری ،بهداشت دهان، تسطیح سطح ریشه و درمان دارویی را – در مواردی که اندیکاسیون دارند – ارزیابی نماید. پذیرش طرح درمان توسط بیمار هم باید در نظر گرفته شود.
پروگنوز کلی ( overall ) در مقابل پروگنوز تک دندان ( individual )
پروگنوز می تواند به پروگنوز کلی و پروگنوز تک دندان تقسیم شود. در پروگنوز کلی تمام دندان ها به صورت یک مجموعه در نظر گرفته می شود. پروگنوز کلی تحت تاثیر فاکتور هایی مانند سن بیمار، شدت بیماری موجود ، فاکتور های سیستمیک، سیگار کشیدن ، حضور پلاک ، جرم و سایر فاکتورهای موضعی، همکاری بیمار و امکانات پروتزی قرار دارد .
پروگنوز کلی به این سوالات پاسخ می دهد :
آیا باید درمان را انجام داد؟
آیا احتمال موفقیت وجود دارد ؟
اگر درمان پروتزی احتیاج است ، آیا دندان های باقیمانده توانایی تحمل نیروهای اضافه را دارند؟
پروگنوز تک دندان ها بعد از تعیین پروگنوز کلی ، معین می شود و توسط آن تحت تاثیر قرار می گیرد. به عنوان مثال، اگر پروگنوز کلی فردی ضعیف باشد، دندانپزشک احتمالا برای نگهداری دندانی که به علل موضعی پروگنوز Questionable دارد تلاش نمی کند . تمام فاکتورهایی که تحت عنوان فاکتور های موضعی و فاکتور های پروتز / ترمیمی ، به همراه تمام فاکتورهای سیستمیک یا محیطی موجود ، بر روی پروگنوز تک دندان اثر می گذارند.