هپاتیت ب

هپاتیت ب (Hepatitis B) نوعی بیماری عفونی ویروسی خطرناک است که تنها در سلولهای زنده قادر به تکثیر بوده و از انجا به درون خون وارد می شود. این روند ممکن است برای مدت نامشخصی، پس از ابتلا در بدن آدمی ادامه یابد. اگر این مدت زمان از ۶ ماه تجاوز کند، شخص به عنوان ناقل بیماری شناخته میشود. این شرایط ممکن است سال ها و بلکه تمام عمر وی را شامل گردد.

سرطان اولیه کبد درافراد ناقل بیش از اشخاص سالم دیده میشود. به نظر می رسد که مردان بیشتر از زنان ناقل این بیماری هستند.

ویروس هپاتیت ب یاذرات Dane ، به شکل کروی وبا قطر۴۲ میلی متر وجود دارند. پوشش خارجی آن از آنتی ژن سطحی (HBsAg) و پوشش داخلی یا “ core”ویروس، از آنزیم DNA Polymerase و DNA دو زنجیره ای تشکیل شده است. گفته میشود که آنتی ژن “e”یا (HBeAg) ، در واقع بخشی از”core” است.

ویروس هپاتیت ب ، ممکن است در خون افراد ناقل و یا در دوره نهفتگی مبتلایان به بیماری یافت شود. اضافات سطحی آنتی ژن (HBsAg)، به شکل کروی با قطر۲۰ میکرومترو به شکل لوله ای باقطر ۲۲ میکرومتر و طول ۱۰۰ میکرومتر ، در بافت ها وخون قابل دیدن است. این زایده را آنتی ژن “استرالیایی” می نامند. حتما HBsAg را درخون خود دارند و لذا از نظر آنتی ژن استرلیایی “مثبت” ارزیابی میشوند. اما بدن افراد مذکور در مقابل آنتی ژن سطحی (HBsAg) ، پادتن (آنتی بادی) تولید نمیکند. البته اگرچه بدن در مقابل آنتی ژن پوشش داخلی (HAsAg) ، پادتن تولید میکند. اما این پادتن نمیتواند انسان را در مقابل ویروس محافظت کند.

تعین عیار ضد پوشش داخلی ویروس هپاتیت (Anti HBc) ، برای تشخیص افراد ناقل مفید است. HBeAg ، نشان دهنده تداوم عفونت کبد وشدت عفونت زایی ویروس است و در خون برخی از ناقلین یافت میشود. البته، اگرچه احتمال ابتلای ناقلینی که در سرم انها “AntiHBe”یافت میشود، کمتراست اما فرض غیر عفونی بودن این بیماران یک اشتباه محض است.

وجود HBsAg به معنی ناقل بودن فرد و حضور ویروس (HBV) در گردش خون آنهاست. تایید وجود همزمان Anti HBe نشان دهنده حضور ناچیز HBV است و بنابراین تنها با مقادیر زیاد خون (اهدا خون) ، احتمال انتقال عفونت افزایش می یابد. اما اگر HBeAg درخون فردی یافت شود، نشان دهنده غلظت بسیار بالای HBV در خون وی است. در نتیجه مقدار بسیار ناچیزی از خون چنین شخصی، باعث انتقال سریع، حتمی و شدید عفونت خواهد شد. حتی مقادیر یک-ده هزارم میلی لیتر از خون چنین شخصی میتواند فرد دیگری را از راه تزریق به عفونت HBV از راه دهان مبتلا کند است.

آمار ناقلین این عفونت در کشورهای پیشرفته، تنها یک تا دو در هزار نفر است. اما متاسفانه، آمار این افراد در کشور های ”در حال توسعه”در آفریقا و آسیا بسیار بیشتر از این گزارش شده است. مثلا در کشور هنگ کنگ۹/۶ درصد از جمعیت را ناقلین HBsAg تشکیل می دهند. Anti HBs در یک سوم کل جمعیت گزارش شده است و ۶۸/۵درصد از آنها ، شامل افراد بالای ۵۰ سال میشود. تقریبا حدود ۵% از کل جمعیت جهان ناقل این ویروس هستند. کادر پزشکی (پزشکان و دندان پزشکان) بیش از سایرین، و متخصصین جراحی دهان بیشتر از دندان پزشکان عمومی، ناقل این ویروس هستند.

هپاتیت B عمدتا از طریق تماس خون با خون افراد (به وسیله نوک تیز سوزن، تزریقات، انتقال خون) منتقل میشود ویروس کامل(Daneذرات)،عامل عفونت محسوب میشود.اگرچه عفونت با ویروس کامل،با مقدار زیادی آنتی ژن سطحی(HBsAg)همراه است.اما این آنتی ژن به خودی خود عفونت زا نیست.حشرات خونخوار نیز می توانند حامل این عفونت باشند. بزاق و منی نیز احتمالا عفونی میشوند.

ارتباط نزدیک خانوادگی مانند:

بوسیدن، استفاده از ابزار و لوازم مشترک و تماس های جنسی از راه های ثابت شده انتقال عفونت به شمار می آیند. مادر ناقل، هنگام تولد فرزند، یا مدت کوتاهی پس از آن، ممکن است عفونت را به فرزند خود منتقل کند.

آنتی ژن سطحی ویروس (HBsAg) از طریق خون به درون بزاق ترشح نمیشود، اما عمدتا از طریق خون موجود در طوق لثه (جایی که لثه با دندان در ناحیه اتصال تاج به ریشه در تماس است) ، میتوان آن را در بزاق یافت. بنابراین می‌توان بزاق را نوعی محلول بسیار رقیق خون تصور کرد و به همین دلیل انتقال آن از طریق گاز گرفتن، قابل اعتناست.

اگر تماس بابزاق، به معنی افزایش احتمال ابتلا به بیماری فرض شود، دندانپزشکان به طور ویژه ای در معرض خطر قرار دارند. در حقیقت میزان متوسط دندانپزشکان مبتلا، تنها مقدار ناچیزی از میزان متوسط افراد مبتلا در جامعه بیشتر است. اما این تفاوت مشخصا مربوط به نقش خون بوده و بزاق در این میان اهمیت زیادی ندارد.