تغییرات فیزیولوژیک در افراد مسن و ارتباط آن با جراحی های ایمپلنت

تغییرات فیزیولوژیک مرتبط با افزایش سن و تغییرات فارماکوژیک مربوط به آنها زندگی فیزیکی ، اجتماعی و اقتصادی بیمار را دستخوش تغییر می کنند. با وجود اینکه تفاوت های فردی بسیار با اهمیتی وجود دارند، سیستم هایربیولوژیک بیماران مسن باید با کاهش عملکرد و ذخایر فیزیولوژیک کنار بیایند . این تغییرات فیزیولوژیک ممکن است استعداد ابتلا به بیماری ها در افراد مسن افزایش دهند.

به طور کلی ، یک فرد مسن سالم فقط نیمی از عملکرد یک جوان بالغ را نشان می دهد. جریان خون یک بیمار مسن ۸۰% درصد ، خروجی قلب فقط ۷۰% درصد ، جریان پلاسمای کلیوی ۵۰% درصد ، و میزان تصفیهٔ گلومرولی فقط ۶۰% درصد یک فرد سالم ۳۰ ساله است. کاهش انعطاف پذیری سیستم عروقی ، خود را با افزaایش فشار خون سیستولیک نشان می دهد. ظرفیت حیاتی به میزان ۷۰% درصد یک بیمار ۱۷ ساله کاهش پیدا می کند که با کاهش در فشار جزئی اکسیژن در سرخرگ ها متناظر است.

میزان تحرک معده و جذب روده ای نیز کاهش می یابد. وزن کلی بدن بیمار معمولأ کاهش پیدا می کند ، به خصوص اگر نقص در اعضای جونده در اثر دست رفتن دندان ها و استخوان به وجود آید ، هر چند که میزان چربی بدن افزایش می یابد. در نتیجه هر نوع دارویی که توسط این بیماران مصرف می شود فارماکوکینتیک و حرکت بهبود یافته ای خواهد داشت. میزان حرکت های دارویی – به ویژه در فاز توزیع – به دلیل بالا رفتن حجم آب ، کاهش پلاسما و نیز کم شدن خروجی قلب ، افزایش می یابد. کم شدن غلظت آلبومین پلاسما و نیز کم شدن خروجی فلب ، افزایش می یابد.

کم شدن غلظت آلبومین پلاسما باعث می شود که درصد بالاتری از دارو آزاد باقی بماند. پایین آمدن توانایی در سوخت و ساز داروها باید طولانی تر ودوز مصرف دارو کمتر شود. البته این قانون در مورد داروهای حل شوده در چربی و آنتی بیوتیک ها صدقرنمی کند تا افزایش در میزان چربی بدن و کاهش پاسخ جبران شود. کاهش حرکات معده در بیماران سالخورده بر استفاده از داروهای خوراکی ضد درد مانند کدئین تأثیر می گذارد.

تغییراتذفارماکودینامیک داروها ازیاد حساسیت به داروهای دپرس کننده سیستم اعصاب مرکزی ( CNS) را نیز باعث می شود . تفاوت های فردی در این بخش از جامعه بیشتر است و در نتیجه دوز مطلوب دارو برای هر بیمار باید مورد ارزیابی قرار گیرد. بیماری های مزمن و ابتلا به چندین بیماری به طور همزمان مشخصهٔ سالخوردگی است. تحقیق در میان بیماران نشان می دهد که ۸۰ درصد افراد مسن حداقل به یک بیماری مزمن مبتلا هستند. نیمی از افراد مسن تر از ۶۵ سال به آرتریت ، ۴۲ درصد آنها به فشار خون بالا ، ۳۴درصد به سایر مشکلات قلبی – عروقی و بیش از ۴۰% درصد به نقص شنوایی مبتلا هستند. سایر وضعیت های مرتبط با سالخوردگی عبارتند از افزایش ابتلا به دیابت (۵/۸ درصد ) ، مشکلات نقص ایمنی ، مشکلات ارتوپدی ( پوکی استخوان ) ( ۱۷% درصد) ، نقص اعضای حسی و همین طور بیماری های دژنراتیو . تأثیر قرار می دهد.

بنابراین ممکن است خطرات فردی ناشی از عمل جراحی را بالا ببرد و پروگنوز ( پیش آگهی ) را متأثر کند. استفاده از نوع دارو و درمان با بالا رفتن سن افزایش می یابد . زنان معمولأ بیشتر از مردان ، و حداقل ۷۵ درصد از بیماران ۶۵ ساله و بالاتر دارو مصرف می کنند. با وجود اینکه بیماران مسن تنها ۱۲ درصد کل جمعیت را تشکیل می دهند ، اما ۲۵ درصد داروها توسط پزشکان برای آنها تجویز می شود . این افراد علاوه بر داروهای OTC متعددی که از داروخانه ها تهیه می کنند ( عمدتأ مسکن ها ) ، به طور متوسط ۱۳ نسخه دارویی دیگر نیز در سال دریافت می کنند.

در میان ۵۰ داروی اول سال ۲۰۰۴، داروهایی که بیش از همه تجویز گردید اند،عبارتند از :

1. داروهای مربوط به سیستم قلبی _عروقی ( ۱۳ عدد از ۵۰ دارو )
2. داروهای مربوط به سیستم اعصاب مرکزی ( ۱۰ عدد از ۵۰ دارو)
3. داروهای مربوط به سیستم گوارش و تنفس ( ۷ عدد از ۵۰ دارو)
4. داروهای مربوط به سیستم غدد درون ریز (۶ عدد از ۵۰ دارو)

از میان داروهای مربوط به سیستم قلبی _ عروقی داروهایی که بیش از همه تجویز شده بودند عبارتند از : دیجیتالیس ( دیگوکسین و لانوکسین ) ، ضد آنژیوتانسین ( وازوتک ، زستریل ، کاپوتن، پرینیویل ) ، دیورتیک ها ( تریامترن، فورازمید ، لازیوس )، مسدود کننده های کانال کلسیم ( پروکاردیا ، کاردیزم ، نورواسک ) و عوامل کاهش دهنده کلسترول ( لپسیتو، زو کور ).

داروهای اعصاب و ضد تشنج ها به طور عمده شامل بنرودیازپین ها ( زاناکس ) ،ضد افسردگی ها ( پروزاک ، زولافت ) و ضد تشنج ها ( دیلانتین ، کلونوپین ) هستند.

از میان داروهای سیستم گوارش تنفس باید آنتی اسید ( زانتاک ) ، بتابرونکودیلاتورها ( پردونتیل ) و آنتی هیستامین ها ( کلارتین ، سلدین) را نام برد . بسیاری از این داروها اغلب واکنش های ناخواسته دارویی را باعث می شوند . نتایج یک تحقیق نشان می دهد که بیش از ۷۰ درصد داروی های استفاده شده توسط سالخوردگان ، پتانسیل ایجاد اثرات ناخواسته در کارهای دندانپزشکی را دارا هستند.

رایج ترین اثر جانبی داروهای تجویز شده ( به خصوص داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب ) خشکی دهان ، برگشت اسید ( ریفلاکس) و سوزش و خونریزی های بدون علت در معده و مری است. در میان ۱۳ طبقه بندی وسیع از اثرات جانبی دهانی گزارش شده از ۲۰۰ دارو که بیشتر از سایر داروها تجویز می شوند، خشکی دهان مکان اول را به خود اختصاص می دهد . این مساله می تواند به عفونت های مکرر توسط گونه های مختلف کاندیدا ، افزایش بیماری های پریودونتال و پری ایمپلنت. پوسیدگی های دندانی و غفونت های باکتریایی در اثر کاهش حمایت بزاق ، منجر شود . خشکی دهان همچنین سیل دریچه ای پروتزهای انتهای آزاد را کاهش می دهد و خطر ایجاد ساییدگی ( ابریژن ) و نقاط زخمی را بیشتر می کند.

درمان پیشنهادی استفاده از بزاق مصنوعی ، تحریک کننده های ترشح بزاق ، نوشیدن آب زیاد در طول روز، کنترل کامل رژیم غذایی برای کاهش پوسیدگی دندان ها و دوری گزیدن از مصرف تنباکو و الکل است. اثرات جانبی داروهای سیستم قلبی _ عروقی بستگی به طبقه بندی دارویی آنها دارد. دیجیتالیس می تواند باعث حالت تهوع ، کم اشتهایی ، کروماتوپسیا ( رنگی ببینی) و آریتمی شود . دیورتیک ها می توانند باعث کم آبی بدن ، خشکی دهان ،عدم تعادل الکترولیت ها ( تخلیه پتاسیم) ، هاپیرگلایسمی و بالارفتن استعدادابتلا به سیال و آدنیت شوند. مسدود کننده های کانال کلسیم ممکن است عامل ایجاد آدم ،یبوست و هایپرپلازی لثه باشند.

نیفدیپین ، که یک داروی مسدود کننده کانال کلسیم است ، به عنوان یک داروی تحریک کننده ازدیاد لثه در اطراف دندان و ایمپلنت شناخته شده است . امروزه بهترین درمان پیشنهادی هنوز همان پاکسازی مداوم به صورت حرفه ای و در صورت لزوم برداشت بافت هایپرپلازی به روش جراحی برای آسان شدن بهداشت روزانه و بهبود زیبایی است . مهار کننده های آنزیم تغییر دهنده آنژیوتانسین نیز ممکن است باعث ایجاد سرفه ، آنژیوادم و تغییر حس چشایی شوند .ضد انعقادها و پتانسیل آنها در محیط در ایجاد خونریزی نیز مساله ای مهم شناخته شده است.

احتیاط کنید که اریترومایسین همزمان با ترفنادین ( سلدین) تجویز نشود چرا که تداخل دارویی آنها حالت مسمومیت قلبی ایجاد می کند رایج ترین خطر برای بیمارانی که انسولین استفاده می کنند ، هایپوگلایسمی است . بنابراین ممکن است دندانپزشکان با انواع گوناگونی از اثرات معکوس مواجه شوند که رایج ترین آنها عبارتند از:

1. خونریزی غیر طبیعی ( آسپرین ، داروهای ضد التهاب غیر استروییدی ( NSAIDها )

2. اختلال در خون سازی (باربیتورات ، فنوتیازین ها)

3. اختلال در مقاومت میزبان ( آنتی بیوتیک ها ، انسولین )

4. کورتیکواستروئید های سیستمیک

5. کاهش مثل من در برابر استرس ( مهار کننده های بتا ، مسدود کننده های کانال کلسیم )

6. هایپرپلازی لثه ( نیفدیپین ، دیلتیازم ، فنی توئین، والپروئک اسید ، وراپامپل )

7. واکنش مخاطی ( باربیتورات ها)

8. دپرس دستگاه تنفسی ( خواب آواها، باربیتورات ها)

9. درد یا ورم غدد بزاقی ( کلونیدبن ، انسولین )

10. فنوتیازن ها

11. افزایش ترشح بزاق ( داروهای کولینرژیک ، ضد تشنج ، ضد اضطراب).

12. تغییرات حس چشایی ( مهار کننده های ACE، بنرودیازپین ها ، مترونیدازول )

13. خشکی دهان ( تقریبا تمامی داروها )

14. در بیماران مسن ، ۳۰ درصد بیماری های به وجود آمده در اثر دارو ناشی لز تداخل های دارویی هستند . داروهای ضد میکروبی