بیماری سوزاک چیست ؟!

سوزاک یک بیماری مقاربتی است که به وسیله یک باکتری به نام نیسریا گونوره ایجاد می گردد و یکی از شایعترین عفونتهای باکتریایی در کشور ایران می باشد،این بیماری در نواحی شهری،از شیوع بالایی برخوردار مى باشد،باوجوداین این بیماری متعلق به قشری از جامعه با سطوح اجتماعی اقتصادی یا آموزشی فرهنگی پایین ، معتادین تزریقی ، روسپی ها، مردان همجنس‌گرا …. در معرض خطر بالاتری قرار دارد.بر خلاف بسیاری از بیماری های مقاربتی دیگر،فراوانی این بیماری در زنان اندکی بیشتر از مردان است.

• علایم آن در دهان فرد مبتلا چیست؟

بیماری از طریق تماس جنسی انتقال می یابد و بیشتر ضایعات در دستگاه تناسلی ایجاد می شوند. انتقال عفونت از راه غیر مستقیم نادر است ، زیرا ارگانیسم به خشکی حساس است و نمی تواند از پوست سالم نفوذ کند. دوره کمون بیماری (دوره بدون علامت بیماری از زمان ابتلا بیماری) معمولا بین ٢ تا ۵ روز است. نواحی مبتلا ترشحات چرکی چشمگیری دارند.

اما تقریبا ١٠ درصد مردان و ٨٠ درصد زنانی که به سوزاک مبتلا می شوند بدون علامت هستند.

در مردان ، شایع ترین محل عفونت پیشابراه است که باعث خروج ترشحات چرکی و سوزش هنگام خروج ادرار می شود. نواحی اولیه دیگر با شیوع کمتر شامل ناحیه مقعد و حلق می شود.

در زنان ، دهانه رحم ،اولین ناحیه ابتلا می باشد و اصلی ترین شکایات بیماران ، ترشحات واژینال ، خونریزی بین قاعدگی ، خارش ناحیه تناسلی و درد هنگام خروج ادرار مى باشد.

ارگانیسم می تواند بالا رفته و رحم ولوله های تخمدان را درگیر ساخته و مهمترین گرفتاری زنان مبتلا به سوزاک ، یعنی (pelvic inflammatory disease) یا PID بیمارى التهابى لگن منجر شود. علایم این بیمارى شامل دردهای شکمی و خونریزی غیر طبیعی است که میتواند خفیف یا شدید باشد.از عوارض طولانى مدت PID مى توان ابستنى خارج رحمى یا انسداد لوله اى را نام برد.

٠/۵ تا ٣ درصد از بیماران سوزاکی درمان نشده ، به دلیل باکتریمی سیستمیک ( انتشار عفونت از راه خون) دچار شکل منتشر عفونت در بدن گردند. از مهمترین علایم انتشار عفونت ، درد عضلانی، درد مفصل،در گیرى مفاصل بدن و درماتیت (نوعی التهاب پوستی) مى باشند.

از دیگر تغییرات ثانویه به انتشار عفونت سوزاک در بدن با شیوع کمتر تب، اندوکاردیت (یک نوع از عفونت که اندوکارد قلب را درگیر میکند)، پرى کاردیت،مننژیت و ضایعه مخاطى دهان در کام نرم و حلق دهانى مى باشند که مشابه زخمهاى آفتى هستند.

به نظر مى رسد شیوع سکس دهانى oral sex در حال افزایش است و تصور مى شود نتیجه این برداشت اشتباه مى باشد که روش ارتباط جنسى کم خطرى است و جایگزینى امنى براى فعالیت هاى پر خطر نظیر ارتباط جنسى از راه مقعد یا واژینال است.

به نظر مى رسد بیشتر موارد علایم سوزاک در دهان نتیجه تحریک آلت تناسلى مرد با دهان است اگر چه گونوره حلقى دهانى (علایم سوزاک در حلق دهانى) مى تواند نتیجه انتشار عفونت خونى ناشى از ابتلا به سوزاک، بوسیدن یا تحریک آلت تناسلى زن با دهان باشد. بنابراین اکثریت موارد سوزاک دهانى در زنان یا مردان همجنس گرا گزارش شده است.

مشکل مداخله گر دیگر این است که گونوره فارنژیال( علایم سوزاک حلقى دهانى )اغلب بدون علامت است، تشخیص را عقب انداخته و احتمال انتشار بیمارى رابیشتر مى کند.

شایع ترین ناحیه درگیرى سوزاک حلقى دهانى ، حلق به علاوه لوزه ها و زبان کوچک است . اگر چه معمولأ سوزاک حلقى بدون علامت است ، ممکن است یک گلودرد خفیف تا متوسط رخ دهد و با یک قرمزى در ناحیه دهانى حلقى منتشر و غیر اختصاصى همراه باشد، در اکثر موارد عفونت حلقى خود به خود بدون گذاشتن عارضه بهبود مى یابد، درمان براى کاهش پتانسیل انتشار عفونت مهم است.

به ندرت ممکن است ضایعاتى در قسمت قدامی حفره دهان گزارش شده که با نواحى از عفونت به شکل اریتماتوز ( با حاشیه قرمز رنگ) ، پوستولر (پوسته پوسته شده)، اروزیو یا زخمى تظاهر یافته است. گاهى عفونت مى تواند ژنژویت زخمى نکروزان ANUG ( نوعى از بیمارى التهابى عفونى لثه است که با بوى بد دهان ، خون ریزى ار لثه ، درد و سوزش ، تب ….بیمار مراجعه مى کند) تقلید کند ، اما برخى از محققین فقدان بوى بد دهان ( در ANUG به طور تیپیک وجود دارد) را گزارش کرده اند ، این موضوع کلید مهمى در شناسایى علت اصلى است .

ممکن است لنفادنوپاتى سرویکال ( درگیرى غدد لنفاوى در ناحیه گردن ) یا ساب مندیبولر ( درگیرى غدد لنفاوى ناحیه تحت فکى) نیز وجود داشته باشد.

• درمان اولیه سوزاک

درمان اولیه سوزاک استفاده از فلوئوروکوینولون ها مانند سیپروفلوکساسین ، لووفلوکساسین و افلوکساسین بوده است.با این حال امروزه مقاومت در حال افزایش نسبت به این داروها در افراد MSM )(Men who have sex with men مردان همجنس گرا مشاهده شده است.

هر چند سیپروفلوکساسین خوراکى در اغلب بیماران به عنوان خط اول درمان استفاده مى شود باید توجه داشت در بیماران که در معرض خطر بیمارى مقاوم هستند می بایست از سفتریاکسون عضلانى استفاده نمود.

لازم بذکر است بیماران مبتلا به بیمارى سوزاک در معرض خطر بیشتر ابتلا به سایر بیمارى هاى مقاربتى(STD (sexually Transmitted Diseases هستند .

لازم بذکر است انجام غربالگری مجدد ، ١ تا٢ ماه بعد از درمان توصیه مى گردد. شایع ترین دلیل شکست درمان ارتباط جنسی مجدد با فرد عفونی بدون علامت است. بنابراین توصیه مى شود که براى تمام افرادی که اخیرا با بیمار رابطه جنسی داشته اند، درمان انجام گیرد.