تاج های دندان ؛ هر آنچه باید در مورد روکش دندان بدانید
تاج دندان یا روکش دندان به یک رویه یا همان سرپوش شبیه به یک دندان واقعی می گویند که بر روی آن ها قرار می گیرد. تاج دندان را بنا به دلایل مختلفی از قبیل ترمیم شکل ، اندازه ، قدرت و ظاهر بر روی دندان افراد قرار می دهند.
وقتی که که تاج های دندان به خوبی در محل مورد نظر فرد تعبیه می شوند، به شکل کامل تمامی نواحی بیرون زده از لثه دندان مورد نظر را می پوشانند و هیچ نقطه ای خالی نخواهد ماند.
چرا به تاج دندان نیاز داریم؟
استفاده از تاج دندان در شرایط مختلفی مورد نیاز افراد خواهد بود. از جمله این شرایط می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- جهت محافظت از یک دندان ضعیف (به عنوان مثال به خاطر پوسیدگی قبلی) در برابر شکستن و یا این که بخواهیم بخش های مختلف از یک دندان ترک خورده را در کنار هم محکم نگه داریم.
- جهت ترمیم یک دندان از قبل شکسته شده و یا دندانی که به شکل شدیدی ساییده و آسیب دیده باشد.
- جهت پوشاندن و محافظت از دندانی که دارای پر شدگی بزرگی است و بخش زیادی از آن دندان باقی نمانده باشد.
- برای نگه داشتن یک پل دندانی در محل مورد نظر
- برای پوشاندن دندان هایی که شکل آن ها تغییر کرده و یا به شدت تغییر رنگ داده اند
- برای پوشاندن یک ایمپلنت دندانی
- برای ایجاد تغییرات حوزه زیبایی در دهان و دندان ها
در کودکان ممکن است از تاج دندان برای دندان های شیری استفاده شود. از جمله دلایل انجام این کار می توان به موارد زیر اشاره داشت:
- نجات دادن یک دندانی که در اثر پوسیدگی خود آنقدر آسیب دیده باشد که نتوان با کمک پر کردن آن ها حفظ کرد.
- محافظت از دندان های کودکی که به شدت در معرض پوسیدگی دندانی قرار دارد، به خصوص زمانی که یک کودک مشکل زیادی برای رعایت بهداشت روزانه دهان و دندان های خود دارد و علاقه‌ای به این موضوع نشان نمی دهد.
- کاهش تکرر استفاده از بیهوشی عمومی برای کودکانی که به خاطر سن، رفتار و یا تاریخچه پزشکی نمی توانند تحت پروسه های دهان و دندان زیر نظر دندانپزشک قرار بگیرند.
در چنین شرایطی، یک دندانپزشک مخصوص کودکان ممکن است استفاده از یک تاج دندان با جنس فولاد ضد زنگ را پیشنهاد کند.
انوع تاج های دندان در دسترس :
تاج های دندان دائمی معمولا از جنس فولاد ضد زنگ، تمام فلز (به عنوان مثال طلا و یا آلیاژی)، پورسلین ترکیب شده با فلز، تمام رزینی و یا سرامیکی ساخته می شوند.
- تاج های دندان فولاد ضد زنگ در واقع تاج های از قبل ساخته شده ای هستند که بر روی دندان های دائمی افراد و معمولا به صورت موقت به کار می روند. تا زمانی که یک تاج دندان دائمی از جنس دیگری ساخته شود، این تاج های دندانی موقت از دندان و یا پر کردگی درون آن ها محافظت می کنند. در کودکان معمولا از تاج های دندان فولاد ضد زنگ برای دندان های اولیه یا شیری استفاده می شود تا به خوبی آن ها را بپوشانند. تاج مربوطه کل نواحی یک دندان را می پوشاند تا بدین وسیله از پوسیدگی بیشتر آن ها جلوگیری کند. زمانی که دندان شیری برای در آمدن دندان های دائمی کودک در می آیند، تاج دندان نیز به صورت طبیعی به همراه دندان شیری کنده می شود.
در حالت عمومی تاج های دندان از جنس فولاد برای کودکان استفاده می شود چرا که آن ها معمولا به جلسات چندگانه ملاقات دندانپزشک نیازی ندارند و همچنین هزینه آن ها به نسبت تاج های دندان دست ساخت یا درمان های پیشگیرانه برای محافظت از دندان ها مقرون به صرفه تر است.
- تاج های دندان فلزی : از جمله فلز های مورد استفاده در تاج های دندان می توان به آلیاژ هایی که دارای بیشترین محتوی طلا یا پلاتین و یا دیگر آلیاژ های مبتنی بر فلز (نظیر کوبالت کروم یا نیکل کروم) اشاره کرد.
تاج های دندان فلزی می توانند در مقابل گاز گرفتن، جویدن و موارد این چنینی مقاومت داشته باشند و از لحاظ ساییدگی نیز به نسبت سایر گزینه ها عمر بیشتری دارند. همچنین احتمال شکستن یا ترک خوردن تاج های فلزی نیز بسیار کم است. تنها نکته منفی در مورد این موارد رنگ فلزی آن ها است. این تاج های دندان بیشتر برای دندان های آسیایی پیشنهاد می شوند که در چشم نیستند.
- تاج های دندان ترکیبی پورسلین (چینی) و فلز را می توان متناسب با دندان های فعلی شما به رنگ دلخواه در آورد (بر خلاف تاج های دندان فلزی). با این حال در نتیجه استفاده از این تاج ها میزان ساییدگی دندان های مقابل آن ها به نسبت تاج های فلزی یا رزینی بیشتر می شود. همچنین بخش پورسلینی یا اصطلاحا چینی تاج دندان نیز می تواند ترک خورده و یا بشکند. در کنار تاج های تمام سرامیکی، تاج های پورسلین-فلزی شباهت بسیار زیادی به دندان های نرمال شما دارند. با این حال فلزی که در زیر لایه پورسلین قرار دارد ممکن است شبیه به یک خط تیره دیده شود، به خصوص در خط لثه بالای دندان و زمانی که لثه ها عقب نشینی می کنند. این تاج های دندان ، بهترین گزینه برای دندان های جلو و عقب هستند و همچنین پل های دندانی که در آن ها به فلز برای قدرت بیشتر نیاز است.
- تاج های دندان تمام رزینی به نسبت دیگر موارد در دسترس ارزان تر هستند. با این حال با گذشت زمان منجر کم کم ساییده می شوند و احتمال بروز اصطحکاک در آن ها بیشتر از تاج های پورسلین-فلزی است.
- تاج های دندان تمام سرامیکی یا تمام پورسلین (چینی) به نسبت انواع دیگر موجود، دارای رنگ طبیعی بیشتری هستند و کسانی که نسبت به فلز آلرژی دارند می توانند به سراغ این موارد بروند. تاج های دندان تمام سرامیکی را می توان برای دندان های جلو و یا عقب مورد استفاده قرار داد.
تاج های دندانی موقت در مقایسه با تاج های دندانی دائمی
تاج های دندان موقت معمولا در داخل مطب دندانپزشک شما ساخته می شوند، در حالی که بیشتر تاج های دندان دائمی در یک آزمایشگاه مخصوص دهان و دندان ساخته می شوند. عموما، تاج های دندان موقت مبتنی بر مواد اولیه آکریلیک یا فولاد ضد زنگ ساخته می شوند و به عنوان ترمیمی موقت استفاده می شوند تا تاج های دندان دائمی در داخل آزمایشگاه طراحی و ساخته شوند.
مراحل آماده سازی یک دندان برای دریافت تاج دندان چیست؟
آماده کردن یک دندان برای تاج معمولا به دو جلسه ملاقات با دندانپزشک نیاز دارد؛ قدم اول مربوط به معاینه اولیه و آماده کردن دندان بوده و در مرحله دوم تاج دندان دائمی شما در ناحیه مورد نظر قرار خواهد گرفت.
ملاقات اول: معاینه اولیه و آماده سازی دندان برای تاج
<jsutifyright;”>در اولین ملاقات برای آماده سازی شرایط قرار دادن تاج دندان، دندانپزشک شما ممکن است چند تصویر ایکس ری را برای بررسی ریشه های مربوط به دندانی که قصد گذاشتن تاج روی آن را دارید به همراه استخوان نزدیکش بگیرد. اگر دندان شما دارای پوسیدگی بسیار زیادی باشد و یا ریسک بروز عفونت یا صدمه به پالپ دندان وجود داشته باشد، ابتدا پروسه درمانی عصب کشی بر روی دندان صورت خواهد گرفت؛ برای آن هایی که نمی دانند باید بگوییم که پالپ دندان بافت نرمی در داخل آن است که ریشه های عصبی و رگ های خونی در آن تجمیع شده اند.
قبل از این که پروسه ساخت تاج دندان آغاز شود، دندان پزشک شما، دندان مورد نظر به همراه بافت لثه اطراف آن را بی حس خواهد کرد. سپس اطراف دندان مورد نظر و سطح آن تا حدی کم می شود تا جا برای قرار گرفتن تاج باز شود.
میزان بافت دندانی که در این مرحله برداشته می شود بستگی به نوع تاج دندانی دارد که قصد استفاده از آن را داشته باشید. از طرفی ناحیه قابل توجهی در دندان برداشته شود ( به خاطر پوسیدگی و یا آسیب دیدگی)، ابتدا دندانپزشک شما از مواد پر کننده برای ساخت دوباره ساختار دندان استفاده می کند که بتوان تاج را به کمک آن پوشش داد.
پس از تغییر حالت و شکل دندان، دندانپزشک معالج معمولا از یک خمیر خاص استفاده می کند تا غالبی از دندان دریافت کننده تاج درست کند. گاهی اوقات نیز این غالب به کمک اسکنر های دیجیتالی طراحی می شوند. همچنین در این مرحله غالب نواحی کناری و متضاد دندان مد نظر نیز تهیه می شوند تا مطمئن شوند تاج دندان تاثیر منفی بر روی گاز زدن و جویدن شما نداشته باشد.
سپس این تصاویر و اسکن ها به یک آزمایشگاه دهان و دندان ارسال می شوند تا به وسیله آن ها تاج دندان طراحی شود. معمولا پس از گذشت دو تا سه هفته، تاج دندان به مطب دندانپزشک شما خواهد رسید. اگر تاج دندان از جنس پورسلین باشد، دندانپزشک شما از رنگ سایه ای استفاده می کند که بیشتر از همه متناسب با رنگ طبیعی سایر دندان های شما باشد.
در حین اولین ملاقات در مطب دندانپزشک، وی یک تاج دندان موقت نیز طراحی می کند که تا آماده شدن تاج دندان دائمی از دندان شما به صورت موقت محافظت کند. تاج های دندان موقت معمولا از جنس آکریلیک هستند و به کمک یک چسب خاص در جای خود قرار می گیرند.
در ملاقات بعدی با دندانپزشک، این تاج دندان موقت از ناحیه مربوطه خارج شده و سپس رنگ و شکل تاج دندان دائمی را بررسی می کند. اگر تمامی موارد قابل قبول بودند، از یک بی حس کننده موضعی جهت از بین بردن حس دندان و اطراف آن استفاده می شود و تاج دندان جدید به شکل دائم بر روی دندان مورد نظر شما فیکس خواهد شد.
چگونه از تاج دندان موقتی خود مراقبت کنم؟
از آن جایی که تاج های دندان موقت فقط تا زمانی که نسخه نهایی ساخته شود بر روی دندان قرار می گیرند، بیشتر دندانپزشک ها در همین زمینه موارد احتیاطی و خاصی را پیشنهاد می کنند. از جمله این دستورالعمل ها می توان به موارد زیر اشاره داشت:
- از مصرف غذاهای چسبناک و جویدنی خودداری کنید (به عنوان مثال کارامل و یا آدامس). این نوع غذاها ممکن است تاج دندان موقت شما را از جای خود خارج کنند.
- استفاده از بخشی از دهان که در آن تاج موقت جایگذاری شده است را به حداقل برسانید.
- از جویدن غذاهای سفت نظیر سبزیجات نپخته خودداری کنید تا مشکلاتی نظیر خارج شدن و یا شکستن تاج دندان موقت رخ ندهند.
- در هنگام نخ دندان کشیدن سعی کنید به جای بالا و پایین کردن نخ، آن را در دو ناحیه اطراف بکشید
چه مشکلاتی ممکن است در اثر تاج های دندانی بروز کنند؟
- ناراحتی یا حساسیت: دندان شما که به تازگی بر روی آن تاج قرار گرفته است ممکن است بلافاصله پس از پروسه جای گذاری تاج و با از بین رفتن اثر بی حسی موضعی حساس شود. اگر دندانی که بر روی آن تاج قرار گرفته است هنوز ریشه اعصاب در خود داشته باشد، ممکن است تا حدی حساسیت به گرما و یا سرما را در دهان خود تجربه کنید. دندانپزشک شما ممکن است پیشنهاد دهد دندان خود را با خمیر دندانی که مخصوص حساسیت دندان ها طراحی شده است مسواک بزنید. درد یا حساسیتی که در حین گاز زدن غذا حس می کنید معمولا به این معنا است که تاج تا حد زیادی با ارتفاع بر روی دندان سوار شده است. اگر مشکل شما همین باشد، با دندانپزشک خود تماس بگیرید. او می تواند به سادگی این مشکل را در یک پروسه کوتاه برطرف کند.
- تاج دندان خرد شده: تاج هایی که از جنس پورسلین و یا ترکیب فلز با پورسلین تولید می شوند ممکن است گاهی اوقات بشکنند. اگر این شکستگی خیلی کوچک باشد، دندانپزشک شما می تواند به کمک کامپوزیت رزین آن را برطرف کند و در این حالت دیگر نیازی به خارج کردن تاج دندان از دهان فرد نخواهد بود. این معمولا یک روش درمانی موقت به حساب می آید. در صورتی که میزان شکستگی تاج زیاد باشد، ممکن است نیاز باشد آن را به کلی تعویض کنید.
- تاج دندان شل شده: گاهی اوقات ماده چسبنده مخصوصی که در زیر تاج قرار دارد کم کم اثر خود را از دست می دهد. این موضوع نه تنها منجر به شل شدن تاج دندان در جای خود می شود، بلکه امکان ورود باکتری ها به داخل را داده و احتمال بروز پوسیدگی دندان زیرین بسیار بالا خواهد بود. در صورتی که تاج دندان در دهان شما شل شده است حتما با مطب دندانپزشک خود برای تنظیم قرار ملاقات تماس حاصل کنید.
- افتادن تاج دندان: گاهی اوقات این احتمال وجود دارد که تاج دندان شما از جای خود کاملا خارج شده و بیوفتد. از جمله علل بروز این مشکل می توان به پوسیدگی دندان زیرین و از بین رفتن اثر مواد چسبنده مورد استفاده برای تاج دندان اشاره کرد. در صورتی که تاج دندان شما افتاد، ناحیه جلوی دندان و خود تاج را تمیز کنید. به کمک مواد چسبنده دهانی مخصوص و یا سمنت های موقت می توانید دوباره تاج را در سر جای خود قرار دهید؛ این مواد چسبنده در برخی از فروشگاه ها به همین منظور به فروش می رسند. بلافاصله با مطب دندانپزشک خود تماس بگیرید. او می تواند دستورالعمل های خاصی را در زمینه مراقبت از دندان و تاج را به شما بدهد تا در سر فرصت برای ارزیابی دقیق به مطب مراجعه کنید. پزشک شما ممکن است بتواند تاج دندان را دوباره در سر جای خود بچسباند در غیر این صورت، یک تاج جدید برای دندان شما ساخته خواهد شد.
- واکنش های آلرژی: از آن جایی که فلز مورد استفاده جهت ساخت تاج های دندان معمولا ترکیبی از فلز های مختلف است، همیشه امکان بروز واکنش های آلرژیایی نسبت به پورسلین یا فلز های به کار گرفته شده در فرد وجود دارد، با این حال این مورد بسیار نادر است و کمتر اتفاق می افتد.
- خط تیره بر روی دندان تاج دار در کنار خط لثه: وجود داشتن یک خط تیره در کنار خط لثه های شما در ناحیه تاج دندان یک مورد طبیعی به شمار می رود، به خصوص اگر از تاج های دندان ترکیبی پورسلین و فلز استفاده کنید. این خط تاریک در واقع فلز استفاده شده در داخل تاج دندان شما است. با این که بروز این خط تیره یک مشکل به شمار نمی رود، اما از لحاظ زیبایی قابل قبول نیست و دندانپزشک شما احتمالا تاج را با یک نسخه تمام پورسلینی یا سرامیکی تعویض خواهد کرد.
آنلیی (onlay) و تاج های ۴/۳ چه هستند؟
آنلیی (onlay) و تاج های ۴/۳ متغیر هایی در زمینه تکنیک استفاده از تاج های دندانی به شمار می روند. تفاوت بین این دو مدل با مواردی که تاکنون در مقاله مورد بحث بودند در نحوه پوشش دندان زیرین است. تاج های دندان قدیمی تر تمام قسمت های دندان را می پوشانند از طرفی آنلیی (onlay) و تاج های ۴/۳ میزان کمتری از سطح یک دندان را مورد پوشش خود قرار می دهند.
میزان عمر تاج های دندان چقدر است؟
به صورت میانگین، میزان عمر تاج های دندان بین ۵ تا ۱۵ سال است. میزان طول عمر یک تاج دندان به شدت ساییدگی و از بین رفتن آن و این که بهداشت دهان و دندان خود را تا چه میزان رعایت می کنید بستگی دارد. در واقع هر گونه فعالیت و عادت شخصی مرتبط با دهان و دندان ها می تواند بر روی طول عمر تاج های دندان تاثیر بگذارد ( شما باید از داشتن عادات بدی نظیر کشیدن دندان ها به هم، جویدن یخ، جویدن ناخن ها و استفاده از دندان ها برای باز کردن بسته بندی و گره ها اجتناب کنید).
آیا یک تاج دندان به مراقبت ویژه نیاز دارد؟
در حالی که یک دندان حاوی تاج بر روی خود نیازمند مراقبت خاص و متفاوتی نیست، اما فراموش نکنید که قرار گرفتن یک لایه تاج بر روی یک دندان به این معنا نیست که دندان مذکور در خطر بروز مشکلاتی نظیر پوسیدگی و یا بیماری لثه قرار ندارد. در نتیجه عادات روزانه و همیشگی بهداشت دهان و دندان خود از قبیل مسواک زدن دندان ها حداقل دو بار در روز و نخ دندان کشیدن را فراموش نکنید. همچنین روزانه حداقل یک بار از دهان شویه های ضد باکتری استفاده نمایید.
هزینه تاج های دندان یا قیمت روکش دندان چقدر است ؟
در این زمینه نمی توان پاسخ دقیقی ارائه کرد، چرا که هزینه تاج های دندانی در کشور و شهر های مختلف می تواند متغیر باشد و یا بسته به نوع بیمه نیز شرایط متفاوت است. همچنین نوع تاج دندانی که مورد نظرتان است نیز یک فاکتور مهم دیگر به شمار می رود؛ به عنوان مثال تاج های پورسلین معمولا از تاج های طلا گران تر بوده و تاج های طلا نیز به نسبت تاج های ترکیبی فلز و پورسلین گران تر هستند. عموما، قیمت تاج های دندانی می تواند در محدوده ۸۰۰ الی ۱۷۰۰ دلار به ازای هر تاج دندان باشد. معمولا بخشی از هزینه مربوط به تاج های دندان توسط شرکت های بیمه تحت قرارداد پرداخت می شود. برای اطمینان بیشتر قبل از هر چیز باید شرایط شرکت بیمه دهان و دندان خود را بررسی کنید و در نهایت تصمیم خود را بگیرید.