دیابت و بهداشت دهان و دندان : راهنمایی جامع برای داشتن دهانی سالم

بیماری دیابت علاوه بر عوارض و مشکلات اصلی خود می تواند بر روی دندان ها و لثه شما نیز تاثیر منفی بگذارد. اقدامات پیشگیرانه را به جد و دقیق پیگیری کنید.

وقتی که بیماری دیابت دارید، بالا بودن میزان قند خون می تواند بر روی تمام نقاط بدنتان تاثیر منفی بگذارد که از جمله این موارد می توان به دندان ها و لثه ها در دهان اشاره کرد. اما خبر خوب در این جا چیست؟ پیشگیری کار آنچنان سخت و دور از دسترسی برایتان نخواهد بود. اگر بدانید با چه چیزی سر و کار دارید، سپس می توانید کنترل دهان و دندان خود را به دست گرفته و حواستان به اوضاع آن باشد.

حفره های دندان و بیماری لثه

چه دیابت نوع اول و چه دیابت نوع دوم را داشته باشید، کنترل کردن میزان قند در خون کلید اصلی حل مشکل به حساب می آید. هر چه قند خون شما بیشتر باشد، ریسک بروز مشکلاتی که در ادامه آن ها را ذکر کرده ایم بالاتر می رود:

• پوسیدگی دندان ها (حفره های دندانی) :

  به صورت طبیعی دهان شما حاوی انواع مختلفی از باکتری ها است. وقتی که باقی مانده غذا و نوشیدنی ها به همراه قند آن ها با باکتری دهان شما تماس پیدا کرده و ترکیب می شوند، یک لایه خاص با نام پلاک (Plaque) در دندان هایتان شکل می گیرد. اسید موجود در پلاک به ناحیه بیرونی دندان ها (مینای دندان و عاج دندان) حمله می کند. همین می تواند منجر به شکل گیری حفره های دندانی شود.

هر چه میزان قند خون در بدن شما بالاتر باشد، منبع تغذیه باکتری ها و تجمع آن ها در دهان بیشتر شده و اسید بیشتری شروع به ساییدن دندان های شما خواهد کرد.

• بیماری اولیه لثه (جینجیویتیس):

  بیماری دیابت می تواند توان شما در مقابله با باکتری ها را کم کند. اگر پلاک را به کمک مسواک زدن و نخ دندان کشیدن روزانه از روی دندان های خود بر ندارید، لایه پلاک بر روی دندان ها و لثه ها ضخیم‌تر می شود و یک ماده سختتر با نام تارتار (کالکولوس) شکل می گیرد. هر چه پلاک و تارتار بیشتر بر روی دندان شما باقی بمانند، بیشتر می توانند جینجیوا (نواحی مربوط به لثه که در اطراف دندان ها قرار دارند) را با آسیب مواجه کنند. در همین زمان لثه های شما ورم می کنند و به راحتی خون ریزی خواهند داشت. به این مشکل جینجیویتیس (gingivitis) می گویند.

• بیماری پیشرفته لثه ها (پریودنتیتیس):

  در صورتی که جینجیتیویس درمان نشده و به حال خود رها شود، می تواند منجر به بروز عفونت های شدیدی به نام پریودنتیتیس در لثه ها شود که در نتیجه آن بافت نرم و استخوانی که دندان شما را در جای خود نگه می دارد نابود خواهند شد. در نهایت پریودنتیتیس (periodontitis) می تواند منجر به فرسایش لثه ها و استخوان فک شما شده و عقب نشینی صورت گیرد. در نتیجه دندان های شما شل شده و احتمال افتادنشان وجود خواهد داشت.

بیماری پریودنتیتیس در بین افرادی که مشکل دیابت را نیز در بدن خود دارند شدیدتر است، چرا که این بیماری توانایی بدن در مقاومت برابر عفونت ها را کم کرده و پروسه بهبود را آرام می کند. عفونتی همچون پریودنتیتیس می تواند منجر به بالا رفتن قند خون در بدن شما شده که در نتیجه آن، کنترل بیماری دیابت سختتر خواهد بود. پیشگیری و درمان مناسب پریودنتیتیس می تواند راهی برای بهبود نحوه کنترل قند خون باشد.

مراقب مناسب از دهان و دندان

برای این که بتوانید از آسیب دیدن دندان ها و لثه های خود جلوگیری کنید، باید به خوبی حواستان به بیماری دیابت و مراقبت خوب از دهان و دندان هایتان باشد. در ادامه روش ها و نکاتی را در همین زمینه آورده ایم که رعایت آن ها می تواند شما را در این راه یاری کند:

• برای مدیریت مناسب و خوب بیماری دیابت خود تعهد داشته باشید:
• وضعیت قند خون در بدن خود را مرتب چک کنید و دستورالعمل پزشک معالجتان در زمینه نگه داشتن سطح قند خون به خوبی دنبال کنید. هر چه بهتر بتوانید میزان قند خون در بدن خود را کنترل کنید، احتمال این که بیماری جینجیتیویس یا دیگر مشکلات دهان و دندانی در شما شکل گیرد پایین تر خواهد بود.
• دندان های خود را حداقل دو بار در طی روز مسواک بزنید:
• در صبح، شب و در حالت ایده آل پس از هر وعده غذایی و تنقلات دندان های خود را مسواک بزنید. از یک مسواک با نوک نرم به همراه خمیر دندانی که حاوی فلوراید باشد استفاده کنید. از مسواک زدن با شدت زیاد و خیلی محکم اجتناب کنید چرا که این کار می تواند منجر به آسیب دیدن لثه های شما شود. اگر امکانش وجود داشت و همچنین اگر مشکل آرتروز دارید پیشنهاد می کنیم از مسواک های برقی استفاده کنید؛ استفاده از این مسواک برای کسانی که مشکل حرکتی دارند و نمی توانند به خوبی مسواک بزنند پیشنهاد می شود. حداقل هر سه ماه یک بار مسواک خود را عوض کنید.
• حداقل یک بار در طی روز از نخ دندان استفاده کنید:
• نخ دندان کشیدن می تواند در حذف پلاک ها از روی دندان و زیر لثه ها به شما کمک کند. اگر در نخ دندان کشیدن بین دندان های خود مشکل دارید پیشنهاد می کنیم از نسخه های وکس دار استفاده کنید. اگر نخ کشیدن باز هم برایتان سخت بود، یک نگه دارنده نخ دندان شاید بتواند مشکل شما را حل کند.
• به صورت مرتب به ملاقات دندانپزشک خود بروید:
• حداقل دو بار در هر سال به ملاقات دندانپزشک بروید تا بتواند نگاهی به وضعیت دهان و دندان شما داشته و برخی پروسه های پاک سازی حرفه ای را در مطب پیگیری کند.
• مطمئن شوید که دندانپزشک شما می داند که دیابت دارید: هر بار که به بازدید دندانپزشک خود می روید به وی یادآوری کنید که مشکل دیابت دارید. مطمئن شوید دکتر معالج دیابت شما تماسی با دندانپزشک داشته باشد تا در این زمینه تعامل خوبی بین آن ها برقرار گردد.
• حواستان به نشانه های اولیه از بیماری لثه باشد:
• از جمله علائم این بیماری می توان به قرمز شدن، ورم و خون ریزی لثه ها اشاره کرد. هر کدام از این ها را در صورت مشاهده به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین هرگونه علائم و نشانه های دیگر نظیر خشکی دهان، دندان های لق و موارد دیگر را نیز به اطلاع متخصص خود برسانید.
• سیگار نکشید:
• کشیدن سیگار می تواند ریسک بروز مشکلات مربوط به دیابت را بالا ببرد که یکی از آن ها نیز بیماری لثه ها است. در صورتی که سیگار می کشید، از دکتر خود در مورد راه هایی که می توانند در ترک به شما کمک کنند سوال بپرسید.

مدیریت کردن بیماری دیابت یک تعهد همیشگی و مادام العمر نیاز دارد که شامل مراقبت مناسب از دهان و دندان نیز می شود. نتیجه تمامی تلاش های شما داشتن دندان ها و لثه های سالم در طول عمرتان خواهد بود.