کشیدن دندان عقل؛ از قبل، حین و بعد این پروسه چه انتظاراتی داشته باشیم؟

دندان های عقل چیزی شبیه به آپاندیس در دهان شما هستند. در جای خود قرار دارند اما واقعیت آن است که دلیلی به وجود آن ها نیست و گاهی اوقات می توانند منجر به بروز مشکل و فاجعه برای بدن شما شوند. به همین خاطر است که بسیاری از پزشک ها پیشنهاد می کنند افراد دندان های عقل خود را بکشند، حتی اگر دندان های عقل آنان مشکلی برایشان ایجاد نمی کنند. البته واقعیت آن است که همه افراد این پیشنهاد را قبول نمی کنند. در صورتی که دندان های عقل برای شما مشکلی ایجاد نکنند قطعا کشیدن آن ها در اولویت قرار نخواهد داشت. اما بسته به این که دندان های شما به چه صورت در کنار هم قرار گرفته اند، این دندان ها می توانند برای شما و دهانتان مشکلاتی را در آینده ایجاد کنند.

دندان های عقل می توانند به روش های مختلف دهان شما را ویران کنند:

به خاطر نمی آورید که اصلا دندان های عقل در دهان شما به چه دردی می خورند و کجا هستند؟ واقعیت آن است که شاید شما حتی دندان های آسیا (دندان های تختی که در انتهای دهان افراد هستند) را نداشته باشید. این دندان ها برای قابلیت کلی جویدن شما در دهان ضرورتی ندارند پس هر فردی دارای دندان های عقل نیست. اما اگر داشته باشید، این چهار دندان، دو عدد در بالا و دو عدد در پایین، آخرین ست از دندان های آسیا شما هستند.

دکتر سوزان ماپلز،دندانپزشک متخصص و نویسنده کتاب معروف « دهان پر حرف! ۷۷ راز سلامتی بدن که فقط دهان و دندان شما می توانند به شما بگویند» در گفت گویی گفت:« دندان های عقل معمولا زمانی که شما به دوره نوجوانی و حدود ۲۰ سالگی می رسید از داخل لثه ها خارج می شوند، درست مثل آتشفشان!.»

مارک اس والف، دکتر و دندانپزشک و پروفسور دانشکده دندانپزشکی دانشگاه نیویورک گفت:« گاهی اوقات ممکن است دندان های عقل فشرده شوند، که این اتفاق زمانی می افتد که دندان های عقل بخواهند خود را در بخشی جای دهند که فضای کافی وجود نداشته باشد و در نتیجه فضای درون دهان فرد شلوغ می شود. این اتفاق ممکن است زمانی رخ دهد که این دندان ها با زاویه و با نواحی تخت در اطرافشان رشد کنند، یا ممکن است آن ها در موقعیت مناسب خود قرار گیرند اما توسط استخوان فک تحت فشار قرار گرفته و به شکل کامل در نیایند. تمامی این موارد می توانند منجر به بروز مشکلات و عوارضی نظیر درد، کیست های پر از مایع و یا آسیب رسیدن به دندان ها و استخوان های اطراف شوند».

طبق مقالات منتشر شده توسط کلینیک مایو، این اتفاقات می تواند منجر به سختتر شدن شست و شوی دهان برای افراد شود که در نهایت می تواند منجر به بروز علائم بیماری پریودنتیتیس ( بیماری لثه ها) نظیر لثه های ورم کرده و خون ریزی از آن ها و یا تنفسی بد بو و نا مناسب شود. حتی ممکن است فرد در باز کردن دهان خود به شکل مناسب با مشکل مواجه شود.

اگر این موضوع به نظر بدون درد نمی رسد، باید بگوییم که واقعا درد قابل توجهی را همراه دارد. دندان های عقل هنگامی که رشد می کنند می توانند منجر به ناراحتی و درد افراد شوند حتی اگر به شکل مناسب و درست رشد کنند. علاوه بر این اگر این دندان ها عفونی شوند، متاسفانه درد و مشکلات بسیار جدی را تجربه خواهید کرد. دکتر والف در اظهارات خود گفت:« وقتی این اتفاق رخ می دهد، دیگر برای کشیدن دندان های عقل جای هیچ شبهه و شکی باقی نمی ماند. برای اجتناب از بروز این مشکلات، دندان پزشک شما ممکن است پیشنهاد کند حتی قبل از بروز مشکلات مربوط به دندان های عقل، آن ها را از دهان خود خارج کنید، حتی اگر وضعیتی کامل مناسب و راحت داشته باشید.»

همچون هر پروسه درمانی دیگری در مطب دندانپزشکی، پروسه کشیدن دندان عقل نیز با یک آزمایش آغاز می شود

چه درد و مشکلی در دهان خود داشته باشید یا نه، دندانپزشک ها معمولا سعی می کنند با انجام یک آزمایش اشعه ایکس وضعیت دندان های عقل در دهان شما را بررسی کنند این که آن ها در چه موقعیتی قرار دارند و برای رشد آن ها دهان شما چقدر جا دارد. اگر شما علائم و نشانه های خاصی را تجربه می کنید و یا دندانپزشک شما بروز برخی مشکلات مربوط به دندان های عقل را پیش بینی می کند، شما یک وقت ملاقات رزرو خواهید کرد تا آن ها را بردارید. این کار می تواند توسط یک دندان پزشک یا جراح دهان و دندان انجام شود، این موضوع به محل قرارگیری دندان ها و این که پزشک شما باید چگونه پروسه را پیگیری کند بستگی خواهد داشت.

به لطف بی حس کردن، خود پروسه کشیدن دندان ها نباید دردی داشته باشد:

خوشبختانه، کشیدن دندان عقل پروسه ای عجیب و پیچیده نیست و به صورت ناگهانی انجام نمی شود: دندانپزشک ابتدا شما را ویزیت می کند. از یک مکانیزم برای بی حس کردن استفاده می شود. این می تواند یک بی حسی موضعی باشد (که در آن شما هوشیار هستید و ممکن است فشار را نیز احساس کنید اما حس درد نخواهید داشت)، مسکن ها باشد (شما به هوش هستید اما میزان هوشیاری کم می شود و چیز زیادی به خاطر نخواهید آورد) یا از بی هوشی عمومی استفاده شود که در آن شما کاملا از حالت هوشیاری خارج می شوید و هیچ چیز به خاطر نخواهید داشت. این که کدام روش مورد استفاده قرار گیرد به این بستگی دارد که پروسه کشیدن دندان عقل شما از نظر پزشک چقدر پیچیده و سخت خواهد بود و همچنین این که شما چقدر استرس دارید. احتمالا از شما خواسته می شود تا چند ساعت قبل از انجام پروسه کشیدن دندان از خوردن و نوشیدن خودداری کنید و میزان آن نیز به نوع بی حسی یا بی هوشی که دریافت می کنید بستگی دارد.

وقتی که قابلیت حس کردن درد شما کاهش یابد، دندانپزشک یا جراح از یک ابزار مخصوص استفاده می کند تا به کمک آن بافت دور دندان عقل را شل کرده و از پایه خود جدا کند و در نهایت دندان را از سر جای خود خارج می کند. گاهی اوقات ممکن است قبل از کشیدن دندان، پزشک بخواهد دندان ها را از هم جدا کند و به بخش های مختلف تقسیم کند.) دکتر ماپلز می گوید که این پروسه بیشتر از شدت و فشار به ظرافت نیاز دارد. آن ها ممکن است محل جراحی را پس از اتمام کار بخیه بزنند، اما به هر حال از گاز پانسمان در سوراخ ها استفاده می کنند تا به کمک لخته های خون بتوانند پروسه بهبود زخم و جای عمل را پایه ریزی کنند.

با این حال، ریکاوری و بهبود می تواند ناراحت کننده در حد معمولی تا خیلی خیلی دردناک باشد.

پس از کشیدن دندان های عقل از دهان، مجبور هستید که فشار کار و زندگی را کم کنید تا پروسه بهبود به خوبی طی شود. بسته به سطح و میزان استفاده از مسکن، ممکن است پس از انجام عمل کمی حس سستی کنید بنابراین حتما باید فردی باشد که شما را به خانه برساند. همچنین اگر چهره شما تا چند روز پس از عمل شبیه فیلتر های ایموجی گونه اسنپ چپ بود تعجب نکنید! تجربه ورم و درد پس از پروسه کشیدن دندان های عقل کاملا عادی است و همه آن را طی می کنند.

با در نظر گرفتن این نکات، تجربه شخصی شما می تواند حالت های مختلف زیر را داشته باشد:

• « خوبه! من فقط یک مقدار ناراحتی را تجربه می کند و به سر کار نرفته ام»
• « ای کاش راهی باشه که کلا دهان و دندان هایم را از بدنم جدا کنم! آن ها را نمی خواهم!»

میزان درد شما پس از کشیدن دندان عقل به فاکتور های مختلفی بستگی دارد؛ این که آیا فقط یک دندان را کشیده اید یا هر چهار دندان عقل و این که تا چه حد دندان های شما فشرده هستند. به هر حال لثه هایی که دندان عقل بر روی آن ها سوار بود تا یک هفته پس از عمل حساس هستند و درد خواهند داشت. اما دکتر والف می گوید که تا یکی دو روز پس از عمل درد و مشکلات ناشی از آن کاهش خواهند یافت.

برخی از متخصصین و پزشکان برای مدیریت درد، داروی نارکوتیکس را تجویز می کنند، اما اخیرا بنا به برخی مشکلات و بحران های اپیوید تشویق می شوند که به موارد دیگری روی آورند؛ دکتر ماپلز می گوید که او معمولا ایبوپروفن و استامینوفن را به بیماران خود تجویز می کند). شما همچنین می توانید پیرامون استفاده از بسته های یخ برای آرام کردن درد، ورم یا زخم با پزشک معالج خود مشورت کنید. بسته به این که پروسه کشیدن دندان شما تا چه حد سخت بوده باشد، دکتر معالج شما ممکن است پیشنهاد دهد تا مدتی مشخص فقط از غذاهای نرم استفاده کنید.

همچنین مشکل دیگری به نام حفره خشک (dry socket) وجود دارد که باید به هر قیمتی از بروز آن اجتناب کنیم!

پزشک شما به احتمال زیاد از شما می خواهد تا سطح مایعات بدن خود را بالا نگه دارید و تا مدت دو هفته از مسواک و مواد تیز استفاده نکنید ( البته این موضوع به شدت و سختی پروسه کشیدن دندان های عقل شما بستگی دارد). عدم توجه به این هشدار می تواند منجر به بروز مشکل حفره خشک شود که یک شرایط به شدت دردناک است و در آن حفره بالای یک ناحیه که در آن کشیدن دندان صورت گرفته تخریب می شود و در نتیجه استخوان اصلی صورت و اعصاب در معرض محیط قرار می گیرند، پس حتما در مورد بازگشت به پروسه رعایت بهداشت دهان و دندان خود و شرایط خاصی که دارید با پزشک معالج مشورت داشته باشید.

اگر به هر حال مشکل حفره خشک برایتان به وجود آمد، دندانپزشک شما می تواند از یک ماده دارویی مخصوص استفاده کرده و آن را بر روی محل مربوطه قرار دهد تا پروسه بهبود آن سریعتر اتفاق بیوفتد، اما در برخی شرایط خاص و نادر پزشکان مجبور هستند عمل جراحی دیگری ترتیب داده و سعی کنند به کمک بافت های آن ناحیه، حفره درون دهان را ببندند. طبق اطلاعات مایو کلینیک، حفره خشک یکی از رایج ترین عوارض جانبی مربوط به پروسه کشیدن دندان در افراد به شمار می رود و معمولا با عبارت « دنیایی از درد» ترسیم می شود، پس خیلی مهم است که دستورالعمل های لازم برای دوره پس از کشیده دندان را به خوبی دنبال کنید.

پروسه کشیدن دندان عقل شما نباید خیلی دردناک و بد باشد، راه هایی وجود دارد تا این پروسه را برای خودتان راحتتر کنید.

اولین راهکار پیشنهادی این است که به سراغ متخصص یا دندانپزشکی بروید که واقعا در کار خود حرفه ای بوده و تجربه خوبی در این زمینه داشته باشد. با این که ممکن است دندانپزشک عادی شما متخصص بسیار خوبی باشد، اما شاید تجربه وی در این زمینه مناسب نبوده باشد. دکتر ماپلز می گوید:« اگر دندانپزشک شما گفت فقط هر چند ماه یک بار این کار را انجام می دهد، بهتر است به سراغ یک جراح دهان و دندان بروید.»

همچنین اگر نیاز می بینید که دندان های عقل خود را بکشید، این خیلی بهتر است زمانی که جوان تر هستید این کار را انجام دهید تا این که آن را به زمان های دیگر موکول کنید. وقتی که سن شما بالاتر می برود، ریشه دندان های شما به شکل کامل تری فرم خود را به دست می آورند و پروسه کشیدن دندان سختتر می شود. دکتر والف در گفت و گو با ما این نکته را تایید کرد. علاوه بر این، پروسه بهبود در ناحیه فک برای افراد جوانتر بهتر خواهد بود چرا که با افزایش سن میزان انعطاف و قدرت فک کاهش یافته و پروسه بهود طولانی خواهد بود.

همچنین هر چه اجازه دهید دندان های عقل بیشتر در دهان شما باقی بمانند، احتمال شکل گرفتن کیست و آبسه در دهان بالاتر می رود. دکتر ماپلز در این زمینه می گوید:« حتی اگر در طول زندگی شما تنها یکی از دندان های عقل مشکل ساز شود، اگر آن ها را زودتر از دهان خود خارج کنید قطعا خوشحال‌تر و راحت خواهید بود.

اگر هنوز هم دندان های عقل خود را دارید و نمی دانیم در مورد آن ها چه کاری انجام دهید، حتما با دندانپزشک خود در این مورد صحبت کنید. آن ها می توانند به شما کمک کنند تا یک برنامه ریزی خوب و مناسب را متناسب با شرایط خود داشته باشید. و از طرفی دیگر، اگر دندانپزشک شما تاکید دارد که هر چه زودتر آن ها را بکشید اما هنوز هم مطمئن نیستید، از پزشک ها و متخصصین دیگری نیز مشورت بخواهید.