یک سوال مهم در زمینه رعایت بهداشت دهان و دندان :

در ساعات شبانه روز چند بار باید از نخ دندان استفاده کرد؟

برخی افراد این کار را سه بار در روز انجام می دهند. برخی هم فقط زمانی که به یاد بیاورند این کار را انجام می دهند. برخی دیگر بعد از رفتن به ویزیت دندانپزشک خود چند باری نخ دندان را استفاده می کنند و سپس نخ را دوباره به کابینت داروهای خود برمیگردانند.

هر چه قدر هم نخ دندان کشیدن ساده و بی ارزش جلوه کند، اما باید بدانید که در زمینه رعایت بهداشت دهان و دندان ها در محوریت خاصی قرار دارد.

زمانی که دولت ایالات متحده آمریکا پیشنهادات خود پیرامون نخ دندان کشیدن به صورت روزانه را در نسخه ۲۰۱۵ الی ۲۰۲۰ از دستورالعمل های رژیمی و سلامت آمریکا حذف کرد بسیاری از افراد که این کار را به ندرت انجام می دادند نسبت به تصمیم خود جدی‌تر شدند. برای آن هایی که نمی دانند باید بگوییم که دستورالعمل های بهداشتی و سلامت ایالات متحده آمریکا هر ۵ سال یک بار توسط سازمان کشاورزی، سلامت و سرویس های انسانی این کشور منتشر می شود.

سال قبل از انتشار گزارش جدید این سازمان آمریکایی، بخش خبری مرتبط با آن، از دو دپارتمان مذکور پیرامون مزایای واقعی و کاربردی استفاده از نخ دندان سوال کرد. سپس در طی یک نامه، دولت تایید کرد که تاکنون پیرامون تاثیر و مزایای استفاده از نخ دندان پژوهش کامل و اثبات شده‌ای انجام نشده است. این موضوع در مقاله‌ای خبری و در تاریخ دوم آگوست سال ۲۰۱۶ منتشر شده بود.

اما قبل از اینکه افراد بخواهند پس از این دستورالعمل جدید منتشر شده نخ دندان های خود را کنار بگذارند، آکادمی پریودنتولوژی در ایالات متحده آمریکا خیلی سریع به این موضوع واکنش نشان داد و اعلام کرد که استفاده از نخ دندان در حقیقت یک بخش مهم از بهداشت روزانه دهان و دندان به شمار می رود. آنها در بیانیه خود گفته بودند با این که پژوهش و تحقیقات کنونی پیرامون تاثیرات مثبت نخ دندان محدود هستند اما افراد نباید استفاده از آن را از برنامه های روزانه خود حذف کنند. حدود دو روز بعد، اتحادیه دهان و دندان در آمریکا یک بیانیه جدید صادر کرد و در طی آن اعلام داشت که پاک کننده های بین دندانی نظیر نخ دندان یک بخش ضروری از برنامه محافظت از دهان و دندان و لثه ها به شمار می روند.

با توجه به اینکه هنوز هم پیرامون اهمیت نخ دندان کشیدن و این که هر چند وقت یک بار باید این کار را انجام دهیم، تصمیم گرفتیم در این مقاله هرآنچه که نیاز است در این زمینه بدانید را پوشش دهیم. با ما همراه باشید.

هدف از کشیدن نخ دندان چیست ؟

 نخ های دندان به افراد کمک می کنند تا تکه های کوچک از غذا و باکتری ها را از بین دندان ها و ناحیه لثه بردارند. هنگامی که این باکتری روی هم انباشه شده و رسوب کند،  یک پلاک را شکل می دهد. پلاک یک لایه چسبناک و بدون رنگ است که می تواند بهداشت و سلامت دهان و دندان شما را با پوسیدگی دندان ها و ورم لثه به خطر بیاندازد. جینجیویتیس یا همان ورم لثه در واقع اولین مرحله از بروز بیماری های لثه به شمار می رود که می تواند پس از گذشت زمان تبدیل به پریودنتیتیس شود. آقای گرگ جلفاند، یک دندانپزشک متخصص، در این زمینه می گوید:« جینجیویتیس در واقع ورم و التهاب لثه ها در کنار از دست دادن استخوان است». در صورتی که این مشکل درمان نشود ممکن است منجر به از دست دادن دندان شود.

آقای نمدچی در گفت وگویی اعلام کرد که خیلی سریع با یک ویزیت ساده می تواند متوجه شود که آیا فرد مدت زیادی است به نخ دندان دست نزده است یا خیر. او در افرادی که نخ دندان کشیدن را تبدیل به یک عادت نمی کنند مواردی نظیر لثه های خونی، درصد بالایی از حفره های دندان، از دست دادن استخوان و تنفس بد را می بیند.

اگر در مورد اهمیت نخ دندان کشیدن و اینکه هر چند وقت یک بار باید این کار را انجام دهید گیج هستید، باید بدانید که هرگز تنها نیستید.

یک نقد و بررسی که سال ۲۰۱۱ از ۱۲ تحقیق مختلف با حدود ۱۰۸۳ شرکت کنند تنها توانست تعدادی سند و مدرک پیدا کند که بر طبق آنها نخ دندان کشیدن در کنار مسواک زدن دندان ها در مجموع می تواند بیماری های مربوط به لثه را به نسبت اینکه فرد فقط دندان های خود را مسواک بزند کاهش دهد. طبق اطلاعات مربوط به ۱۰ تحقیق از مجموع ۱۲ پژوهش مربوطه که نقد و بررسی آنها در دیتابیس Cochrane منتشر شده بود، شواهد ضعیف و بسیار نامطمئنی پیدا شده بود که نخ دندان کشیدن در کنار مسواک زدن می تواند منجر به کاهش میزان پلاک ها در بازه یک تا سه ماهه شود.

یک نقد و بررسی منتشر شده در ژورنال کلینیکی پریودنتولوژی در سال ۲۰۱۵ نیز توانست به نتیجه‌ای مشابه برسد. نویسنده ها در این نقد و بررسی جامع به مطالعه و آنالیز ۶ نقد و نتیجه گیری (از جمله مقاله‌ای که بالا به آن اشاره شد) با مجموع ۳۵۳۴ شرکت کننده پرداخت تا ببینند میزان تاثیر روش های مختلف نظیر نخ دندان کشیدن در حوزه تمیز کردن فضای بین دندان ها چقدر است. نویسنده های این پژوهش به چنین نتیجه‌ای رسیدند: خیل عظیمی از تحقیقات و مطالعات در زمینه اینکه بتوانند کارایی و تاثیر عمومی نخ دندان کشیدن بر حذف پلاک از بین دندان ها را اثبات کنند ناموفق بوده‌اند. دستورالعمل های عادی و رایج که توسط دندانپزشکان در زمینه نحوه نخ دندان کشیدن ارائه می شود توسط اسناد و مدارک علمی ثابت نشده‌اند.

طبق نظر متخصصین حوزه سلامت دهان و دندان، همه این ها دلیل نمی شود که شما بخواهید نخ دندان کشیدن را به کلی فراموش کنید، پس نمی توان به این نکات علمی و تحقیقی بسنده کرد. دکتر نمدچی در همین زمینه می گوید:« اگر پس از مسواک زدن از نخ دندان استفاده کنید و ذره های غذا بر روی نخ شما دیده شوند که در صورت نخ نکشیدن باقی می ماندند، باور کردن این موضوع که نخ دندان کشیدن کارایی و مزیتی ندارد واقعا سخت خواهد بود. ممکن است نخ دندان کشیدن به آن اندازه‌ای که قبلا پیشنهاد میشد کارایی نداشته باشد، اما با این حال نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت دهان و دندان شما ایفا می کند».

خب پس نخ دندان کشیدن بسیار مهم است . حالا هر چند وقت یکبار باید آن را انجام دهیم؟

در یک دنیای ایده‌آل، باید هر بار که دندان های خود را مسواک می‌کنید از نخ دندان نیز استفاده کنید که در نتیجه باید دو بار در روز – صبح و شب – و شاید بار سوم در صورتی که پس از ناهار مسواک می زنید از نخ دندان استفاده کنید.

دکتر مهیار با این موضوع موافقت کرده است و این نکته را افزود که ما باید پس از مصرف هر وعده غذایی دندان های خود را مسواک زده و نخ بکشیم تا مطمئن شویم که هیچ گونه غذا و باکتری در بین دندان های ما انباشته نمی شود. متاسفانه نخ دندان کشیدن برای برخی افراد یک کار مسخره است و انجام آن برای سه بار در روز بسیار خنده دار به نظر می رسد. در این صورت دکتر مهیار پیشنهاد می کند حداقل یک بار در روز از نخ دندان استفاده کنیم. اتحادیه دهان و دندان و همچنین آکادمی پریودنتولوژی ایالات متحده آمریکا نیز با این ایده موافق هستند.

نخ دندان کشیدن فقط زمانی مفید و تاثیرگذار است که به درستی آن را انجام دهید. اکثر مردم به درستی این کار را انجام نمی دهند.

تصور کنید که هر ثانیه‌ای که برای نخ دندان کشیدن صرف می کنید را در حال هدر دادن هستید فقط به خاطر این که این کار را به درستی انجام نمی دهید. هرگز چنین کاری با وقت طلایی خود نکنید. دکتر مهیار در همین باره می گوید:« بسیاری از افراد فقط نخ دندان را بین ناحیه دو دندان قرار داده و به سمت بالا و پایین هدایت می کنند که این کار نمی تواند هر دو دندان را به شکل یکسان تمیز کند».

اما ترفند های این دندانپزشک حرفه ای پیرامون نحوه درست نخ دندان کشیدن به شرح زیر است:

• در صورتی که به جای نسخه های جدید تمیز کننده از نخ دندان های معمولی و قدیمی تر استفاده می کنید، از یک نخ با حداقل طول ۴۵ سانتی متر استفاده کنید تا نخ کافی برای تمیز کردن فضای بین تمامی دندان ها در اختیار داشته باشید
• نخ دندان را به دور انگشت وسط خود در هر دو دست بپیچید و سپس به کمک انگشت شصت خود آن را به فضای بین دندان ها هدایت کنید.
• فاصله بین دو دست خود را کم نگه دارید و فضای بین تمام دندان های خود را پوشش دهید. برای جلوگیری از آسیب رسیدن به لثه ها باید این کار را آرام و با حوصله انجام دهید.
• برای این که هر دو دندان خود را تمیز کنید، یک حالت C را با نخ درست کنید که با آن دور یک دندان را بپوشانید و نخ را به بالا و پایین بکشید. سپس یک حالت C از نخ را طوری درست کنید که دندان کناری را بپوشانید و همان حرکت را تکرار کنید. بخش های پشتی از آخرین دندان های خود را فراموش نکنید!
• پس از نخ دندان کشیدن از یک دهان شویه استفاده کنید تا به کمک آن دهان را تمیز کرده و هرگونه باکتری و تکه غذای باقی مانده را حذف کنید.

نتیجه گیری نهایی

در صورتی که نخ دندان کشیدن به عادت مسواک زدن روزانه شما اضافه شود می توانید سلامت دهان و دندان خود را به خوبی ارتقا بخشید و دندانپزشک شما خوشحال خواهد شد.

با این حال اگر مشکل خاص و بیماری دارید که امکان حرکت و چابکی را از شما گرفته است، به عنوان مثال آرتروز هموئید، گزینه ای دیگری برای شما وجود دارد. دکتر مهیار در همین باره می گوید:« محصولات مختلفی در بازار وجود دارند که می توانند شما را به همان مرحله از تمیزی که نخ دندان به ارمغان می آورد برسانند. فلاسر های آبی، نگه دارنده های نخ دندان، دندان های مصنوعی و موارد این چنینی جایگزین خوبی برای نخ دندان کشیدن هستند. اگر مطمئن نیستید که کدام یک بهترین گزینه برای شما است، سعی کنید استفاده از محصولات و گزینه های مختلف را امتحان کنید و یا از دندانپزشک خود در این زمینه مشورت بخواهید.