دندان عقل در آرواره پایین، بایدها نبایدها

نکاتی چند در مورد دندان عقل در آرواره پایین

بسیاری از افراد نژادهای متمدن دارای دندان هایی هستند که از نظر اندازه با فک آنهامتناسب نبوده و در نتیجه فضایی کافی برای جا دادن تمام دندان هایشان وجود ندارد. دندان های عقل از نظر زمانی آخرین دندان هایی هستند که در فک ظاهر می شوند بنابراین در صورت بهبود جا براحتی ممکن است در فک بصورت نهفته باقی بمانند و یا در جهتی غیر از جهت طبیعی خود برویند. یک تحقیق علمی نشان می دهد که ۶۵.۵ درصد از مردان با میانگین سنی ۱۹.۵ سال از یک تا چهار دندان نهفته عقل داشته اند. دندان نهفته عقل در بین این افراد، در هر چهار ربع قوس های دندانی به یک اندازه شایع بوده است بدین ترتیب مشاهده می کنید که خارج کردن دندان های نهفته عقل یکی از مهمترین و شایع ترین اعمالی است که یک دندانپزشک متخصص با آن روبرو می شود. در بسیاری از موارد این بیماران برای اولین بار به دندانپزشکی عمومی مراجعه می کنند تا با دکتر در مورد کشیدن یا نکشیدن چنین دندان هایی مشورت کنند.

موارد توصیه و عدم توصیه برای خارج کردن دندان های عقل:

تصمیماتی که برای کشیدن دندانهای عقل گرفته می شود تابع عوامل بیشماری است.در اینجا سعی بر این است که شایع ترین عواملی که منجربه کشیدن یا جراحی دندان های عقل می شود را به تفسیر بررسی شود.

۱- پرى کورونایتیس عود کننده

شاید بتوان گفت شایع ترین علت درآوردن دندان های عقل همانا پری کورونیت عود کننده می باشد و شاید تعجب کنید که یکی از موارد عدم توصیه جراحی نیز همین بیماری پری کورنیت می باشد. زیرا کشیدن دندان را باید تا از بین رفتن علائم حاد بیماری به تعویق انداخت. در غیر این صورت تبدیل به عفونت بافت نرم به عفونت استخوانی یا حتی گسترش عفونت به فضاهای حیاتی بسیار محتمل خواهد بود.

۲- بیماری های پریودنتال

نهفتگی عقل، غالبا با ایجاد پاکت ( حفره ) در ناحیه دیستال ( قسمت عقب دندان جلویی ) دندان هفتم همراه است. خارج کردن دندان عقل معمولا باعث افزایش این حفره استخوانی در ناحیه خلف دندان جلوی می شود و این افزایش ارتباطی با روش خارج کردن دندان عقل نهفته ندارد. درمان این ضایعات استخوانی ( پاکت ) که در اطراف دندان عقل نهفته یا نیم نهفته بوجود می آیند معمولا موفقتی آمیز نبوده و این ضایعات استخوانی ( پاکت ها ) همچنان باقی می ماند. غالبا کشیدن دندان عقل تنها راه رهایی از وجود اکت ( ضایعات استخوانی ) است. روش های نوین پیوند استخوان در ناحیه جراحی شده می تواند از راهکارهای مناسب در جهت حذف یا به حداقل رساندن این پاکت پس از درآوردن دندان عقل می باشد.

۳- پوسیدگی

دندانهای عقل که بطور نیم نهفته در دهان باقی می ماند باعث ایجاد گیرغذایی در این ناحیه می گردند. بدین ترتیب تمیز کردن این قسمت از دندان ها برای بیمار بسیار مشکل است. در صورت ایجاد چنین وضعیتی ابتدا بو و مزه به دهان بیمار را آزرده تر و پس از مدتی بتدریج سطح اکلوزال دندان عقل و یا سطح دیستال (distal) دندان هفتم (دیواره عقبی دندان جلوی عقل) بدون کشیدن دندان  عقل میسر نیست. در این حالت باید قبل از کشیدن دندان عقل پوسیدگی دندان هفتم را برداشته و موقتا پر کرد. این عمل نه تنها خارج کردن دندان عقل را راحتتر می سازد بلکه به دندانپزشک این اطمینان را میدهد که حفره، پوسیده شده، در چه وضعیتی از نظر ترمیم قراردارد.

۴- دردهای مبهم در ناحیه صورت

کم نیستند افاردی که بخاطر کشف علت دردهای چهره ای خود مراجعه می کنند و دندانپزشک ضمن معاینه ممکن است دندانهای عقل نیمه نهفته یا نهفته مشخص را بعنوان عامل دردهای مذکور مقصر بداند. در این گونه موارد بهتر است روش محافظه کارانه ای اتخاذ کرده و در صورت عدم وجود ضایعه مشخص به بیمار توضیح داده شود که حتی ممکن است با خارج کردن چنین دندانی هم دردهای صورتی وی باقی بماند.

۵- دلایل ارتودنسی

متخصصین ارتودنسی در مورد کشیدن جوانه های دندانهای عقل در سنین نوجوانی که دچار کمبود فضای دندانی هستند نظرات متفاوتی دارند. اگرچه خارج کردن جوانه دندان عقل در سنین پایین قبل از آهکی شدن و یکپارچگی مسیر تکاملی تاج، سریع و آسان و بدون صدمه انجام می شود اما هنوز مقبولیت عام پیدا نکرده است. زیرا دندانپزشکان مطمئن نیستند که با رشد نوجوانان، فضایی کافی برای از دست دادن دندانهای دیگر بدلیل پوسیدگی و غیره نیز وجود خواهد داشت.
هرچند پیشرفت های رایانه ای در نرم افزارهایی که قادر به آنالیز کردن چگونگی رشد هستند باعث شده است تا تمایل به خارج کردن دندانهای عقل آرواره پایین در سن نوجوانی، بدون دغدغه های ذکر شده، افزایش یابد. اما بحث سر کفایت و دقت این پیشگوئی ها همچنان ادامه دارد.

۶- نیازهای مربوط به پروتز

علل پروتز می تواند در تقسیم ما مبنی بر نگهداشتن یا کشیدن دندان عقل تاثیر گذارد. قبل از اینکه از بی نقصی نواحی خالی از دندان مطمئن شویم بهتر است از نواحی فوق تصاویر رادیوگرافی مناسب تهیه شود. این اقدام در مورد دندان های نیش، آسیا های کوچک و دندانهای عقل به صورت تاکیدی توصیه می شود.

۷- وجود ضایعات پاتولوژیکی

وجود دندان عقل همراه با ضایعات پاتولوژیکی نه تنها دلیلی برای خارج کردن آن هاست بلکه دلیلی برای خارج نکردن آنهاست بلکه دلیلی برای خارج کردن آنها از دهان نیز به شمار می رود.
اگر این ضایعه کیست باشد و ناحیه خط شکستگی قرار گرفته باشد بهتر استاین دندانها را خارج کنیم. از طرف دیگر اگر دندان عقل در جهت خط شکستگی فک بود، اما باعث نگهداشتن قطعات استخوانی در جای خود باشد، بهتر است آن را بحال خود نگهداشته و بیمار را تحت نظر قرار دهیم تا زمانیکه حداقل مقداری استخوانسازی انجام پذیرد. اگرضایعه ای بدخیم با دندان عقل همراه بوده قرار باشد مه آن ناحیه  پرتو درمانی شود، بهتر است قبل از دادن اشعه، به کشیدن آن اقدام شود. زیرا اگر پس از پرتو درمانی دندان مربوط را بکشیم احتمال ایجاد نکروز (مرگ استخوان) استخوان ناشی از پرتو ایکس، وجود خواهد داشت. بنابراین بهتر است چنین دندانهایی را تا زمانیکه باعث بروز عوارضی نشده اید، پس از بپتو درمانی ، در امان نگاه داشت. در صورت نیاز، باید با احتیاط تحت بیهوشی عمومی  همراه با آنتی بیوتیک مناسب چنین دندانهایی را خارج کنیم.