خشکی دهان – علائم و راهکارهای درمان و پیشگیری

خشکی دهان که غالبا در اثر کمبود بزاق ایجاد میشود، نه تنها به سلامت عمومی بدن آسیب می رساند، بلکه کیفیت زندگی فرد مبتلا را زیر سؤال خواهد برد.علت های متفاوتی می توانند عامل خشکی دهان در افراد شوند که بنا به علت ایجاد کننده، روش های درمانی مختلفی برای رفع این حالات وجود دارد.

– علائم خشکی دهان :

۱- احساس خشک بودن دهان

۲- بوی بد دهانی

۳- ترک خوردن زبان و لب ها

۴- زخم های مکرر در دهان

۵- احساس سوزش در دهان

۶- خشک شدن زبان و گلو

۷- اختلال در جویدن غذا

۸- بروز مشکل در حین صحبت کردن

۹- شیوع پوسیدگی های دندانی

– دلایل خشکی دهان :

۱-اثرات جانبی مصرف برخی از داروها:

مصرف برخی از داروها مانند داروهای ضد افسردگی ، داروهای آنتی هیستامین و ضد احتقان،داروهای ضد اسهال، شل کننده های عظلانی،داروهای ضد فشار خون،داروهای مدر (ادرار آور) .

۲-مبتلا شدن به بعضی از بیماری های سیستمیک ( بیماری هایی که در چند ارگان بدن عوارض خود را بروز می دهد و علائم عمومی دارد) از قبیل:

سندروم شوگرن ،‌دیابت ، ایذز ، اضطراب ، افسردگی، پارکینسون ،‌عفونت های ویروسی و باکتریایی منجر به خشکی دهان می شوند.

۳- بالا رفتن سن:

بالا رفتن سن به خودی خود نمی تواند علت مهمی برای خشک شدن دهان باشد، اما معمولأ افراد مسن به علت درمان های پزشکی و مصرف داروها با این مشکل دست و پنجه نرم می کنند.

۴-درمان های پزشکی:

روش درمان برخی بیماری ها می تواند خشکی دهان را در افراد تشدید کند، مثلأ داروهای شیمی درمانی به علت آسیب رساندن به غدد بزاقی میتوانند به کیفیت و کمیت بزاق ترشح شده اختلال ایجاد کنند و خشکی دهان را سبب شوند.همچنین در روش های پرتو درمانی ،رادیو تراپی اشعه وارده به ناحیه سر و گردن ، غدد ترشح کننده بزاق را تحت تأثیر قرار داده،سبب اختلال در تولید بزاق می شود.همچنین بیمارانی که تحت همو دیالیز قرار میگیرند،به علت محدودیت در میزان مصرف مایعات ، با خشکی دهان مواجه می شوند.

۵-آسیب های عصبی :

اگر طی حادثه ای (از قبیل تصادفات و ایجاد جراحات در ناحیه صورت ) ،اعمال جراحی در ناحیه سر و صورت و گردن،به ناحیه صورت و گردن شخص آسیبی برسد ،احتمال این وجود دارد که به عصب هفتم جمجمه ای (عصب فشیال زوج هفتم اعصاب کرانیال) آسیب وارد آمده و تولید بزاق به مشکل برخورد کند.

۶-افراد معتاد به الکل:

اینگونه افراد از خشکی دهان به شدت رنج برده و با پوسیدگ های فراوان به مطب مراجعه می نمایند.

۷-افرادی که سیگار فراوان مصرف می کنند:

این افراد هم دچار کاهش ترشح بزاق بوده و اگر با یکی از موارد بالا همراه گردند کاهش ترشح بزاق بیشتر خود را نشان خواهد داد.

– راهکارهای جلوگیری از خشکی دهان :

۱- جلوگیری از کاهش ترشح بزاق:

مسواک زدن منظم و اصولی (استفاده کردن از یک برنامه منظم بهداشتی) با این کار هم غدد بزاقی تحریک به ترشح بزاق گردیده و هم از پوسیدگی های احتمالی ناشی از کاهش ترشح بزاق جلوگیری به عمل خواهد.

۲- استفاده مکرر از مایعات :

استفاده مکرر از مایعات در طی شبانه روز برای این افراد لازم بوده که این نیاز با تغییرات فصلی و گرم شدن هوا بیشتر هم خواهد شد.

۳- حضور مکرر و طبق یک برنامه بهداشتی به مطب دندان پزشک خود:

به افرادی که دچار خشکی دهان می شوند توصیه می شود حداقل سالی دو بار به دندان پزشک مراجعه نمایند و از سالم بودن دندان های خود اطمینان کافی کسب نمایند،زیرا همانطور که قبلأ ذکر گردید خشکی دهان باعث تسریع پوسیدگی دندان ها می شود.این کار یک مزیت دیگه ای هم دارد،پزشک دهان و دندان می تواند با بررسی دهان بیمار، توصیه های لازم را جهت جلوگیری از خشک شدن دهان ارائه دهد.

۴- جویدن انواع آدامس های بدون قند:

شاید ارزان ترین و لذت بخش ترین توصیه برای جلوگیری از خشک شدن دهان باشد. جویدن آدامس به تولید و ترشح بزاق کمک زیادی می کند و در تمام اوقات امکان دسترسی به آن برای همه وجود دارد. البته مصرف آدامس های بدون قند توصیه می شود، زیرا مصرف آدامس های دارای قند به سلامت دندان ها آسیب جدی وارد می کند.

۵- رعایت موارد ممنوعه:

به افرادی که از خشکی دهان رنج می برند توصیه می گردد که از مصرف نوشیدنی های کافئین دار مانند چای، قهوه و نوشابه سیاه ( کوکاکولا و پپسی) جدا خودداری کنند. هم چنین مصرف ، سیگار و توتون و تنباکو را قطع کنند و هرگز از الکل استفاده نکنند.

۶- استفاده کردن از دستگاه های مرطوب کننده محیط کار و زندگی :

افرادی که از خشکی دهان رنج می برند می توانند از دستگاه های مرطوب کننده هوا ( دستگاه بخور ) در محیط زندگی خود استفاده نموده تا خشک سدن دهان را کمتر تجربه کنند.

۷- نوشیدن دم نوش ها:

چای سبز ، دمنوش بابونه و یا دم کرده زنجبیل برای تحریک تزشح بزاق مفید است.

۸- استفاده از آلوئه ورا :

مقداری ژل آلوئه ورا را به لثه ها و گونه هایتان از داخل بمالید و یک ساعت صبر کنید. پس از یک ساعت اقدام به خوردن و یا آشامیدن کنید. آلوئه ورا علاوه بر مرطوب نگه داشتن دهان،به پاک سازی دهان و‌دندان نیز کمک زیادی می کند.

رعایت بهداشت در افرادی که از خشکی دهان رنج می برند امریست الزامی زیرا افراد مبتلا به خشکی دهان نه تنها به بیماری پوسیدگی دندانی مبتلا می گردند بلکه بیماری لثه هم در این عزیزان شایع می باشد.