بیوپسی (نمونه برداری یا همان بافت برداری زنده) را می توان، بررسی بافت شناختی و آسیب شناختی از بافت زنده ای را که به طریق جراحی برداشته شده است، تعریف کرد. مسئولیت تشخیص به عهده دندانپزشک است.
اگرچه تشخیص بافت شناختی از ارزش زیادی برخوردار است اما متخصص آسیب شناسی مسئول تشخیص نمی باشد. زیرا بررسی آسیب شناختی تنها یک پل ارتباطی در روند تشخیص نهایی بوده و بیوپسی مؤید تشخیص بالینی است. در بعضی از موارد، با این بررسی، می توان ضمن رد کردن احتمال بدخیمی ضایعه، از انجام جراحی های زیانبخش و یا پرتو درمانی های بی مورد اجتناب نمود.فقط گزارش آسیب شناختی از بیوپسی برای تشخیص بدخیمی ها قابل قبول است و این موضوع از آن جهت اهمیت پیدا میکند که دندانپزشک بعد از چنین تأییدی می تواند شرایط موجود را به اطلاع بیمار یا بستگان وی برساند.
یافته های آسیب شناختی ازنظر ثبت پرونده درمان و تحقیق نیز اهمیت دارد .نمای بافت شناختی ضایعه بدخیم حتی ممکن است پیش آگهی بیماری و احتمال بهبودی با پرتو درمانی را پیش بینی نماید.
بیوسپی های متعددی که در فواصل زمانی مشخصی تهیه می شود نه تنها پیشرفت بیماری بلکه پاسخ به درمانهای انجام شده را نیز نشان می دهد.دراین موارد می توان به بیماری های مزمنی مانند ضایعات سفید رنگ مخاط دهان اشاره کرد.
اگرچه بیوپسی از نظر تشخیص و طرح درمان اهمیت فراوانی دارد ،اما باید این نکته را همیشه در نظر داشت که گاهی نمای هیستولوژیکی (بافت شناسی ) در قسمت های مختلف یک تومور متنوع بود و ممکن است درتشخیص تاثیر بگذارد . به این ترتیب یافته های هیستولوژیکی ( بافت شناسی ) با یافته های هوشمندانه بالینی برای درمان بهتر بیماران مورد نیازند.
برخی از محققین انجام جراحی به منظور گرفتن بیوسپی (نمونه برداری) در بیمارانی که به احتمال قوی مشکوک به بدخیمی ضایعه هستند ،را توصیه نمیکنند.زیرا ایشان معتقدند که عمل جراحی احتمال بروز متاستاز (کاشت سلول های ضایعه مشکوک به بدخیمی به نقاط دورتر از تومور اولیه از طریق عروق خونی یا لنف ) را افزایش می دهد .اگرچه تجربیات بالینی به اندازه ی کافی این بحث نظری را تایید نمی کنند ودر مجموع انجام دادن آن بهتر از انجام ندادن آن است اما هنگام گرفتن بیوپسی جهت کاهش احتمال متاستاز ،باید دقت کافی مبذول داشت. بدین ترتیب باید در تمام مدت ، عمل را با ظرافت انجام داده و تزریق بی حسی از محل گرفتن بیوپسی ،به اندازه کافی دور باشد.در غیر این صورت نمای میکروسکوپی نمونه ظاهری “آب گرفته”(water logging) خواهد داشت. فاصله تزریق تا محل ضایعه حداقل باید دو سانتی متر باشد.اگر مشکوک هستید که غده سرطانی به استخوان نیز مربوط است ،دقت کنید که هنگام برداشتن نمونه،پری استیوم (ضریح استخوان) را سوراخ نکنید.
باید در نظر داشت که برای تایید یک تشخیص استاندارد توسط پاتولوژیست (آسیب شناس) در ابتدا کار دندان پزشک مکلف است علاوه بر یک برداشت دقیق از ضایعه اطلاعاتی مانند سن ،جنس ،محل صایعه و تظاهرات بالینی ضایعه نظیر: اندازه،رنگ ، قوام و استحکام آنرا برای آزمایشگاه آسیب شناسی ارسال نماید.و گزارش دهد آیا ضایعه خود بخود دردناک است یا براثر تماس ایجاد درد میکند؟ آیا ضایعه ثابت است یا متحرک؟ و ……..این اطلاعات مسیر یک تشخیص بالینی استاندارد را تسهیل نموده و به آسیب شناس کمک میکند که بافت را با دقت بیشتری تحلیل نماید.