گلوکوکورتیکوئید ها (دگزامتازون) در دندانپزشکی ایمپلنت

استفاده ازگلوکوکورتیکوئید ها (دگزامتازون) در دندانپزشکی مورد همواره به عنوان یک چالش درمانی برای کنترل درد و تورم پس از جراحی به حساب می آید. اکثر مواقع بیماران گرامی با این سوال که آیا دگزامتازون دارای اثرات جانبی وحشتناکی است؟ و با توجه به مطالبی که بعضا در اینترنت خوانده شده این عوارض تا چه حد جدی میباشد؟

در اینجا مطالبی هر چند مختصر جهت آگاهی شما عزیزان در ارتباط با مصرف بجا و اصولی این ترکیبات دارویی گفته خواهد شد باشد تا از این طریق ولو اندک نگرانی های شما عزیزان نسبت به مصرف این دارو از بین برود.
استفاده از گلوکوکورتیکوئید ها جزء اساسی درمان ادم( تورم)پس از عمل بعد از درمان های ایمپلنت است. گلوکوکورتیکوئید مصنوعی ایده آل برای جراحی ایمپلنت باید قدرت ضد التهابی بالا و تأثیرات مینرالوکورتیکوئیدی (توانایی احتباس سدیم) حداقل داشته باشد. گلوکوکورتیکوئیدی که کاملأ مناسب رفع این احتیاجات است گلوکوکورتیکوئید طولانی اثر دگزامتازون (Decaron) است. لازم است مصرف این دارو فبل از جراحی آغاز شود تا غلظت مناسبی از آن در خون بدست آید.همچنین مصرف این دارو صبح ها هماهنگ با آزاد شدن طبیعی کورتیزون مصرف شود. این زمان بندی کمترین تداخل را با سیستم آدرنوکورتیکال دارد.از آنجایی که حداقل میزان التهاب معمولأ بین ۴۸ تا ۷۳ یاعت رژیم مصرف دگزامتازون پس از عمل نباید بیش از ۳ روز پس از جراحی ادامه پیدا کند. این دوز نباید از تعادل ۳۰۰mg کورتیزول تجاوز کند و دوز آن باید در روز دوم و سوم کاهش یابد تا از اثرات جانبی آن تا حد امکان کاسته شود.نشان داده شده است که درمان گلوکوکورتیکوئیدی (دگزامتازون) با دوز بالا و زمان اثر کوتاه تأثیر خاصی بر محور HPA (هیپوفیز-آدرنال) ندارد.
اهمیت دیگر مصرف دگزامتازون (گلوکوکورتیکوئید) تأثیرات بالقوهٔ ضد تهوع آن برای درمان پروفیلاکتیک ( پیش درمانی) تهوع و استفراغ بهد از عمل است.امروزه این یک درمان پذیرفته شده برای جراحی های سرپایی در بیمارستان ها است که معمولا در دوزهای ۸ تا ۱۰ میلی گرم داخل وریدی به بیمار داده می شود.

موارد منع مصرف در استفاده از کورتیکواستروییدها:

شامل عفونت های فعال (ویروسی ،باکتریایی،قارچی) سل ،هرپس سیمپلکس چشمی( تبخال چشمی) گلوکوم اولیه (آب سیاه) ،سایکوز (روان پریشی) حاد و دیابت قندی هستند. به بیماران دیابتی باید توجه خاصی مبذول شود زیرا گلوکوکورتیکوئیدها فعالیت ضد انسولینی دارند و باعث افزایش گلوکز سرم (قند خون) و گلیکوزوری (قند در ادرار) می شوند.

زمان بندی :

استفاده از استروییدهای مصنوعی باید با پیروی از تولید استرویید طبیعی کورتیزول (هیدروکورتیزون) در بدن باشد. به طور طبیعی ، کورتیزول از کلسترول پلاسما به میزان ۱۵ تا ۳۰ میلی گرم در روز ساخته می شود.در موقعیت های اضطراب آور ( مانند عفونت ، بیماری و تروما)کورتیزول می تواند به میزان ۳۰۰ mg ترشح شود. غلظت پلاسمایی کورتیزول در صبح چندین برابر بیشتر از بعد از ظهر است .
تحقیقات نشان داده دوز دگزامتازون مصرف شده در صبح (۸صبح) مقدار کورتیزون اندوزن در گردش را جندان تغییر نمی دهد. اما همان دوز در اواخر بعد از ظهر (۴ بعداز ظهر) می تواند سرکوبی کامل چرخهٔ HPA را باعث شود.مقدار این ترشح توسط محور هیپوفیز-آدرنال با یک چرخهٔ جلوگیری کننده از خود تنظیمی دیکته می شود. بنابراین مصرف گلوکورتیکوییدها باید به طور ایده آل صبح ها صورت گیرد تا ریتم نرمال روزانه برانگیخته شود و در نتیجه امکان سرکوبی HPA به حداقل برسد.